seymagencgida
  bunları bilin!
 

TEMEL B

İLGİ TEKNOLOJİLERİ ÜNİTE 1

B

İLMENİZ GEREKENLER

Bilgiye nede ihtiyaç duyar

ız?

bilgi, karar vermek için gereklidir.

bilgiye sahip olanlar daha do

Dolay

Verdiğimiz her karar çeşitli bilgilere sahip olmayı gerektirir. Daha iyiğru, daha güvenilir kararlar verebilirler ve dolayısıyla daha başarılı olurlar.ısıyla bilgiyi tarif ederken kullanılabilecek en önemli ölçüt, onun karar verme sürecindeki rolüdür.

Bilgi nedir?

bir karar vermekte anlam ta

do

şıyan, karar vericiye gerektiği zamanda ve gereken biçimde ulaştırılan veğru olan, işlenmiş veriye bilgi denir.

Bilginin önemi birçok nedenle giderek artmaktad

ır, bunlar

i

Bilgi işlem teknolojilerinin gelişmesi, eskisi ile kıyaslanmayacak kadar büyük miktardaki bilgilerişleyebilecek araçlarımızın olmasıdır.

geçirmektedirler çünkü kanal seçene

Seçeneklerin artması, örneğin insanlar bugün eskiye göre televizyon karşısında daha fazla zamanği fazladır.

Sahip olduğumuz seçeneklerin, geçmişte yaşayan insanlara göre çok daha fazla olması

haberdar olabiliyoruz.

bugün dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan insanların yaşama tarzlarından ve tercihlerinden

Bilgiyi

İşlemekte kullandığımız araçlar nelerdir?

İ

ki ana grupta toplanabilir.

telekom kitapç

daha geleneksel bir cihazd

Maddi Cihazlar (Maddi cihazlar telefon, radyo, televizyon, bilgisayar gibi cihazlardır. Eskidenık şeklinde illere göre telefon rehberi bastırırdı, bu da bilgi işlemekte başvurulanır. )

Kavramsal Araçlar (Dil – Alfabe)

“ bilgi teknolojileri ” derken ifade edilen nedir?

Bilgi i

şlemekte kullanılan maddi cihazlar ile kavramsal araçların tamamına bilgi teknolojileri diyeceğiz.

bilgi nedir?,

bilgi i

şlem sürecinin sonunda elde edilen mamüldür.

Veri nedir?,

bilgi i

şlem sürecinde işlenen malzemedir.

Bilgi

İşlem Adımları nelerdir?

Kaydetme, S

ÖRNEK

Pop müzi

dinledikten sonra, her parçaya bir not verme al

için yapman

ınama, Sıralama, Sınıflandırma, Özetleme, Erişim, Hesaplama, Saklama, Çoğaltma, iletmeği çok sevdiğinizi varsayalım. Geniş bir kaset koleksiyonunuz var. Yeni çıkan kasetleri birkaç defaışkanlığınız olsun. Verdiğiniz notları ileride hatırlayabilmekız gereken nedir?

E

ğer dinlediğiniz parçalara not verme alışkanlığınız varsa, ileride bu notlara erişebilmek için onları

kaydetmeniz gerekir. Bu bir deftere kaydetme

şeklinde olabilir.

Sizce, s

Eri

ınav sonuçlarının internetten öğrenilebilmesi, bilgi işleme sürecinin hangi aşamasıyla ilişkilidir?şme

Bilgisayar, bilgi i

olmasayd

süpermarketler kuramazd

şleme kapasitemizi olağanüstü boyutlarda değiştirmiş ve geliştirmiştir. Eğer bilgisayarları, üniversiteye yerleştirme sınavı büyüklüğünde sınavları örgütleyemez, büyük ölçekliık. Benzer şekilde Türkiye'de Açık Öğretim uygulaması da gerçekleştirilemezdi.

Sizce bir fabrikada bilgisayar kullan

ımını zorunlu kılan en önemli neden ne olabilir?

Çünkü bilgisayar

Tar

i

ın sürekli yinelenen yığın haline dönüşen işlemleri sıkılmadan ve hatasız yapabilmesidir.ım toplumlarında insanların büyük bölümü toprağı işliyorlardı. Sanayi toplumlarında malzemeşlemek ön plana çıktı. Bilgi toplumunda ise işlenen şey, harfler, rakamlar, sesler, görüntüler gibi

sembollerdir.

Toplumsal dönü

şüm aşamaları sırası

Avc



TEMEL B

İLGİ TEKNOLOJİLERİ ÜNİTE 2

BUNLARI B

İLİN

Her ne kadar bilgisayarlar

bugüne tüm bilgisayarlar ayn

ın kapasitesi sürekli olarak gelişmekte, boyutları küçülmekteyse de, ilk bilgisayardanı prensiplerle çalışır.

İş

Bilgisayar

lemci, veriler üzerinde işlem yapan birimdir. Bilgisayar işlemcilerinin tanıdıkları rakamlar sadece 0 ve 1 dir.ın bizim kullandığımız ondalık sayı sistemiyle verilmiş olan sayıları işleyebilmesi için, hepsini ikili sayı

sistemine dönü

ştürmesi gerekir.

İş

saklan

lemcinin ne yapacağı ve yapacağı işi hangi verilerin üzerinde yapacağı, ana bellek adı verilen bir birimdeır. Ana belleğe rassal erişimli bellek (İngilizce Random Access Memory terimini oluşturan kelimelerin baş

harflerinden, RAM) ad

ve de

Okunur Bellek teriminden) bir ba

de

ı verilir, işlemci ana belleğin istediği adresine erişebilir, eriştiği adresteki veriyi okuyabilirğiştirebilir. Bilgisayarlarda, RAM dışında ROM kısaltmasıyla adlandırılan (İngilizce Read Only MemorySaltşka bellek daha vardır. ROM işlemci tarafından okunabilir ama ROM'daki verilerğiştirilemez. ROM bilgisayarın işleyişinin temel kurallarının kaydedildiği bir bellektir.

Bilgisayar

Buradaki saat asl

çal

Saatin h

(Hz)

(MHz) saniyede bir milyon darbe ve 1 gigahertz (GHz) saniyede bir milyar darbe demektir.

ın birimlerinin eşgüdümlü çalışabilmesini sağlamak için, her bilgisayarda bir tür saat vardır.(Ek bilgi.ında işlemcinin saat frekansıdır. Örneğin benim bilgisayarımın işlemcisi 3 GigaHertz saat hızındaışıyor.)ızı, bilgisayarın hızını belirleyen en önemli faktördür. Bir saniyede geçekleşen darbe(atım) sayısı Hertzbirimiyle ifade edilir. Hz saniyede 1 darbe anlamına gelir. 1 kilohertz (KHz) saniyede 1000 darbe, 1 megahertz

İş

lemci ve ana bellek, bir arada, bir bilgisayarın temel bileşenlerini meydana getirirler.

Bilgisayarlar

1 kilobayt (KB) yakla

i

di

ın bellekleri de bayt (ingilizce byte) cinsinden ölçülür. Bir bayt bir harf olarak düşünülebilir.şık olarak 1000, 1 MB ise yaklaşık olarak bir milyon bayta karşı gelir.şlemci ile ana bellek arasında sürekli bir veri transferi vardır. Aslında sadece işlemci ile ana bellek arasında değil,ğer çevre birimleri ile işlemci ve ana bellek arasında da sürekli veri transferi gerekir. Söz konusu veri transferleri

veri yolu

adı verilen bağlantılar aracılığıyla sağlanır. Veri yollarının genişliği ve veri transfer hızı, bilgisayarın hızını

etkileyen en önemli faktörlerden biridir.

Komutlar i

hücre adreslerinin de ta

Bilgisayar bile

şlemciyi bellek hücrelerinin adreslerine yönlendirir. Dolayısıyla sadece hücrelerdeki verilerin değil,şınması gerekir. Bu işlem de adres yolu adı verilen bağlantılar aracılığıyla gerçekleştirilir.şenlerinin eşgüdümü (bileşenlerin birbirleriyle uyumlu çalışması) sağlamak için gereken bilgiler de

denetim yolu

RAM’deki

de bir veri bulunur. Kullan

kullanmak üzere saklayabilmesi ve benzeri i

bilgisayar sisteminde bu tür çe

burada i

adı verilen bağlantılar aracılığıyla sağlanır.bilgiler, bilgisayar kapanınca unutulur. Dolayısıyla yeni açılmış bir bilgisayarın RAM'inde ne bir komut, neıcının bilgisayara gerekli komut ve verileri verebilmesi, bu komut ve verileri ilerideşler için, işlemci ve ana bellek dışında çeşitli birimler gerekir. Herşitli birimler bulunur. Söz konusu birimler çeşitli biçimlerde sınıflandırılabilir. Bizşlemci ve ana bellek dışındaki bilgisayar birimlerini üç ana başlık altında inceleyeceğiz:

1

. Kullanıcının bilgisayara komut ve veri girişi yapmasını, bilgisayarın da kullanıcıya uyarı ya da sonuçları

iletmesini sa

ğlayan, girişçıkış birimleri,

2.

3.

Veri, komut ya da sonuçların saklanmasını sağlayan yardımcı bellek birimleri veDiğer Çevre Birimleri.

Giri

ş Çıkış Birimleri, Klavye, Yazıcı, Ekran, Fare

Klavye,

adland

büyük bölümündeki gibi dizilmi

en klasik ve sık kullanılan giriş birimi klavyedir. Klavyenin sol üst köşesindeki karakter F ise klavye F klavye diyeırılır, sol üst köşedeki karakter q ise q klavye diye isimlendirilir. FKlavyelerde harfler, Türkiye'de kullanılan daktilolarınştir.

Yaz

bir kerede basar.

i

faturalar

h

mürekkep püskürtmeli olmak üzere farkl

inch) terimini meydana getiren kelimelerin ilk harflerinden) olarak ölçülür. 1200 dpi'li bir yaz

bir çizgiyi 1200 noktadan olu

ıcı, Uzun yıllar boyunca bilgisayarla birlikle satır yazıcı adı verilen bir yazıcı türü kullanıldı. Satır yazıcılar bir satırı dizer veBir başka yazıcı türü nokta vuruşlu yazıcılardır. Nokta vuruşlu yazıcılarda bir sütun halinde dizilmiş olanğnelerin mürekkepli şeride vurması yardımıyla, kâğıt üzerinde noktalar oluşturulur. Örneğin hemen bütün belediyeler,ını nokta vuruşlu yazıcılarla hazırlar. Nokta vuruşlu yazıcılar da son derece sınırlı olanaklara sahiptir. Buna karşılıkızla yaygınlaşan sayfa yazıcılar, kullanıcının istediği her özelliği yazma yeteneğine sahiptir. Sayfa yazıcılar lazer, termal yadaı teknolojiler kullanabilirler. Bir sayfa yazıcının performansı, dpi (İngilizce dot perıcı, bir inç (2.54 cm) uzunluğundaşturur.

Ekran,

ekran

pikselden meydana gelmektedir ve ekran

Ekranlardaki görüntüyü meydana getiren küçük noktalara piksel adı verilir. Günümüzün kişisel bilgisayarlarında birın düşeyde 768, yatayda 1024 dilime ayrılmış olması olağandır. Böyle bir ekran, demek ki, (768x1024=) 786432ın çözünürlüğü 768xl024'tür.

Fare,

bu hareketi bilgisayara aktar

Günümüzde en yaygın kullanılan fare türü olan yol faresi, masanın üzerinde kullanıcı tarafından hareket ettirildikçe,ır. Yaygın olarak dizüstü bilgisayarlarla kullanılan fare türü ise iz topu adını alır.

Yard

ımcı Bellek Birimleri

Bilgisayarda veri ve programlar

ortamlard

ın saklandığı yardımcı bellek ortamlarının önemli bir bölümü, tıpkı ses bantları gibi, manyetikır. Günümüzde en yaygın olarak kullanılan yardımcı bellek ortamları, sabit diskler, disketler, CD'ler ve DVD'lerdir.

Bunlar

ın dışında büyük miktarlı verileri yedeklemek amacıyla başvurulan teyp ya da kartuş gibi birimler de bulunmaktadır.

Di

ğer Çevre Birimleri Tarayıcılar, Ses kartları, Sayısal Kameralar, Televizyon kartı,Modem

Taray



TEMEL B

İLGİ TEKNOLOJİLERİ ÜNİTE 3 BİLGİSAYAR YAZILIMI BUNLARI BİLİN

YAZILIM KAVRAMI

Bilgisayar

Bilgisayara belirli bir i

bilgisayarda çok çe

Yani bir bilgisayar sistemi iki temel bile

ın açılmasının ardından, işlenecek komutların bilgisayarın ana belleğine taşınması gerekir. Bu işi işlemci yapar.şi gerçekleştirmesi için verilen komutlar toplamına program (ya da bilgisayar programı) denir. Herşitli bilgisayar programları kullanılır. Genel olarak bütün bilgisayar programlarının tamamı yazılım olarak adlandırılır.şenden meydana gelir: Donanım ve yazılım.

B

İLGİSAYAR PROGRAMLAMA

Birle

ştirici Diller

Bilgisayarlar

programc

geli

ın bildiği dil makine dilidir. Makine dili ile program yazmak çok zordur. Bu durumu bir nebze olsun kolaylaştırmak içinılar, Bizim sembollerimizle yazılmış olan komutları bilgisayarın anlayacağı dile tercüme eden (çeviren) programlarştirdiler.Bunlara Birleştirici Diller adı verilir.

Birle

sonuçlar

Programlama Dilleri

ştirici dillerde bilgisayarın her işlem adımı için ayrı bir komut yazılması gerekir. Birleştirici dillerde kullanıcı, verilerin ve işlemının belleğin hangi adresine yazıldığı gibi ayrıntıları da bilmek zorundadır.

Bilgisayar program

terimlerden olu

her biri için ayr

hücresinde sakland

ı yazımını daha da kolaylaştırmak amacıyla, kurallarının kullanıcılar tarafından hatırlanması daha kolay olanşan bilgisayar dilleri geliştirildi. Bu dillere programlama dilleri denir. Programlama dillerinde, işlem adımlarınını ayrı komut yazmak yerine, kullanıcı bir tek komut yazıyordu. Ayrıca bilgisayar verilerin belleğin hangiığını kendisi takip ediyordu.

Programlama dilleri

Her

iki genel kategoriye ayrılabilir: Yorumlayıcılar ve derleyiciler.şeyden önce yorumlayıcıların ve derleyicilerinde birer bilgisayar programı olduğu unutulmamalıdır.

Yorumlay

e

Buna kar

program

üzere yollar. Aksi halde hatal

ıcılar, yazdığınız programın komutlarını sırası geldikçe, kullanılan dilin söz dizim kurallarına uygun olup olmadığını denetler,ğer uygunsa komutu birleştirici dile çevirir, işlenmek üzere yollar ve programın izleyen komutuna geçip aynı işlemi tekrarlar.şılık derleyiciler bir programdaki bütün komutları bir kerede okur, önce her birini söz dizim kurallarına göre denetler, eğerın bütün komutları bilgisayar dilinin söz dizim kurallarına uygunsa, program birleştirici dile tercüme eder ve çalıştırılmakı komutlara işaret eden bir mesaj hazırlar ve kullanıcıya iletir.

Yorumlay

programlar

ıcılar ve derleyiciler, kendi bilgisayar dilleri ile yazılmış olan programları bilgisayarın anlayacağı dile tercüme eden bilgisayarıdır.

Bundan sadece 20 y

programlama dili biliyordu. Oysa günümüzde programlama dili kullanmak zorunda olan bilgisayar kullan

ıl kadar önce, neredeyse bütün bilgisayar kullanıcıları aynı zamanda birer programcı idiler. Her biri en az birkaçıcıları son derece sınırlıdır.

PAKET PROGRAMLAR

Paket program, herhangi bir amaç için haz

program

ırlanmış ve bilgisayar konusunda uzmanlık gerekmeden kullanılabilecek olan bilgisayarıdır.

Günümüzde çok farkl

ı özelliklere sahip binlerce paket program geliştirilmiş ve pazarlanmakladır. Hemen her bilgisayar kullanıcısı

birkaç paket program

Diyelim ki bir bilgisayar firmas

piyasaya sürdü. Genellikle program

ı yoğun olarak kullanmaktadır.ı, işletmelerin maliyet muhasebesini desteklemek amacıyla MM adıyla bir program geliştirdi veın ilk biçimi MM 0.1 gibi bir isimle pazarlanır. Programın adındaki 0.1, programın sürümünü

gösterir. Program piyasada pazarlan

Ayn

de

E

ır ve kullanılırken, programı pazarlayan yazılım firması, bir yandan da onu geliştirmeyi sürdürür.ı programı ufak tefek değişikliklerle piyasaya sürerken, bu defa MM 0.2 gibi bir isim kullanır, MM'in yanındaki ifade 0.3, 0.4 gibiğişmeye devam edebilir.ğer programda köklü birtakım değişiklikler olmuş, daha önce olmayan bazı özellikler eklenmiş, daha önce kullanılamayan bazı

donan

eklentilerde MM 1.1, MM 1.2 gibi isimler kullan

Belirli bir problemin çözümünde ya da belirli bir uzmanl

ım birimleri kullanılabilir olmuşsa, genellikle sürüm değişikliği MM 1.0 gibi bir ifadeyle gösterilir. Bundan sonra yapılacak küçükılır. Paket programlar çeşitli biçimlerde sınıflandırılabilir.ık alanının desteklenmesinde kullanılabilecek paket programlara

uygulama yaz

ılımları diyeceğiz.

Bordro programlar

için çok çe

son y

sözlüklere, atlaslara her geçen gün yenileri eklenmektedir. Bütün bu programlar, yukar

uygulama yaz

yard

gerçekle

vard

ı yada proje yönetimi programları, benzer biçimde hekimler için, eczacılar için, stok yönetimi için, muhasebe işlerişitli programlar geliştirilmiştir. Özel mühendislik uygulamalarının hemen her biri için de çeşitli programlar vardır. Özellikleıllarda eğitim amacıyla kullanılabilecek, belirli konuların öğrenimine katkı sağlayan programlar da hızla yaygınlaşmaktadır. Ansiklopedilere,ıdaki tanım çerçevesinde, birerılımı olarak değerlendirilebilir. Günümüzde büyük gazete ve dergilerin hepsi, kitapların çok büyük bölümü bilgisayarımıyla dizilip baskıya hazırlanmaktadır. Bu amaçla masaüstü yayıncılık programları kullanılır. Bilgisayarla grafik çizimiştirmek, fotoğraf ya da film karelerini işlemek amacıyla geliştirilmiş, genellikle profesyonel amaçla kullanılan programlar daır. Çeşitli uygulamaların geliştirilmesi için kullanılan bu tür programları da uygulama yazılımları kategorisinde ele alacağız.

İ

ki

kinci bir paket program kategorisi ise, Farklı uzmanlık alanlarından her kullanıcının gündelik ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik,şisel verimliliği artırıcı paket programlara büro yazılımları adını vereceğiz.

Bu kitab

veri taban

ın izleyen ünitelerinde bir bölümünü ayrıntılı olarak inceleyeceğimiz kelime işlemciler, işlem tabloları, sunum programları,ı yönetim sistemleri gibi yazılımlar bu kategoriye girerler. Söz konusu programlar, hemen herkesin çeşitli gündelik ihtiyaçlarını

kar

şılamayı amaçlar. Günümüzde bilgisayar kullanımının en yoğun olduğu alan, bu kategorideki programların kullanımıdır.

İŞ

LETİM SİSTEMLERİ

Bilgisayar

olu

donan

bilgisayarda i

ın en temel yazılımı işletim sistemidir, işletim sistemi çeşitli görevleri üstlenmiş olan çok sayıda küçük programdanşur. Her bilgisayar açıldığında önce işletim sistemi yüklenir. İşletim sisteminin uygun bileşenleri, sırasıyla bilgisayarımının bileşenlerini denetler. Bu denetleme başarıyla tamamlanırsa bilgisayar kullanıma hazır hale gelir. Bu durumdaşletim sistemi çalışmakla ve kullanıcının her hangi bir uyarıda bulunup bulunmadığını her an kontrol etmektedir.

İş

kaynaklar

letim sisteminin temel görevi bilgisayar kaynaklarının yönetimidir. Ana bellek, yardımcı bellek gibi temel bilgisayarının yanı sıra her türlü çevre birimi de, işletim sistemi tarafından yönetilen bilgisayar kaynaklarıdır. 

TEMEL B

İLGİ TEKNOLOJİLERİ ÜNİTE 4 İŞLETİM SİSTEMİ

İş

düzenleyicidir.

letim Sistemi, kullanıcılar ve bilgisayar sistemini oluşturan tüm donanım ve yazılımlar arasındaki yorumlayıcı ve

İŞ

LETİM SİSTEMİ TÜRLERİ

Gerçek Zamanl

ı İşletim Sistemleri, Tek Kullanıcı Tek Görev, Tek Kullanıcı Çoklu Görev, Çoklu Kullanıcı

Gerçek Zamanl

ı İşletim Sistemleri

Gerçek zamanl

sistemleri kontrol etmek için kullan

ı işletim sistemleri değişik makine birimlerini, bilimsel çalışmalarda kullanılan araçgereçleri ve endüstriyelılırlar.

Tek Kullan

ıcı Tek Görev

Ad

olarak tasar

ından da anlaşılacağı gibi, bu tür bir işletim sistemi, tek bir kullanıcının her defasında tek bir işi yapabilmesine yönelikımlanmıştır. Avuçiçi bilgisayarların işletim sistemleri bunlara örnek verilebilir.

Tek Kullan

ıcı Çoklu Görev

Bu i

2000 ve Macintosh i

yerine getirebilir.

internetten bir dosyay

şletim sistemleri, çoğumuzun kullandığı masaüstü ya da dizüstü bilgisayar sistemlerinde kullandığımız türdendir. Windowsşletim sistemi bu türe örnek olarak verilebilir. Bu tür sistemlerde tek bir kullanıcı aynı anda birçok işiÖrneğin bir Windows kullanıcısının MSWord Kelime işlemcisini kullanıp raporunu yazarken, aynı zamandaı indirmesi ve yine bu sırada elektronik postasındaki bir iletinin çıktısını alması mümkündür.

Çoklu Kullan

ıcı

Çoklu kullan

ıcı işletim sistemleri farklı birçok kullanıcının bilgisayarın kaynaklarından aynı anda yararlanmasına olanak tanır.

Unix ve MVS gibi sistemler bu tür çoklu kullan

ıcı işletim sistemlerine örnek olarak verilebilir.

İŞ

İş

ileti

LETİM SİSTEMİNİN TEMEL İŞLEVLERİletim sisteminin temel işlevleri; donanım ve yazılım kaynaklarını yönetmek ve uygulamalarla donanım arasındakişimi düzenlemektir.

İş

letim sisteminin bellek ve saklama yönetimi

Bir bilgisayar sisteminde de

ğişik bellek türlerinden söz edilebilir. Hızlarına göre farklılaşan bu bellek türleri şöyle sıralanabilir:

Yüksek h

biriminin kullan

ızlı önbellek: Diğerlerine göre daha hızlı, daha küçük birimlerle ifade edilen ve hızlı bağlantılarla merkezi işlemımına yönelik olan bellek türüdür.

Ana bellek:

gösterilir.

Bilgisayar sistemindeki temel bellektir ve "megabayt" ölçü birimiyle ifade edilir. Megabayt birimi "MB" olarak

İ

kullan

kincil ya da sanal bellek: İşletim sisteminin kontrolü altında sanal RAM olarak çalışan, uygulama ve verilerin daha sonraılmak üzere saklanmasını sağlayan manyetik saklama ortamlarına verilen isimdir.

İş

aras

letim sistemi, farklı bellek türleri sayesinde değişik işlemlerin gereksinimlerini dengeler ve verilerin mevcut belleklerında düzenli akışını sağlar.

Ayn

i

ı anda birden fazla uygulamanın aksamadan çalışması, programların kaldığı yerden devam etmesi, uygulamaların veşlemlerin birbirini engellememesi, işletim sisteminin bellek ve saklama işlevi ile ilgilidir.

Kullan

ıcı Arayüzü

Kullan

ıcı arayüzü bilgisayar ve kullanıcı arasındaki etkileşimin yapısını oluşturmaktadır. Geçmişte kullanılan metin tabanlı

kullan

i

ıcı arayüzleri günümüzde artık yerini grafik tabanlı arayüzlere bırakmıştır. Apple'ın Macintosh ve Microsoft'un Windowsşletim sistemleri, grafik tabanlı kullanıcı arayüzleri kullanmaları ısından popüler ve en sık kullanılanlar arasındadır.

Sürücü, Dosya ve Klasörler

Sürücü

Bilgisayar sistemindeki tüm veriler ve programlar

Dosyalar da,

, bilgisayarda bulunan, veri ve program dosyalarının saklandığı sabit disk, disket ve CDROM ortamlarıdır.Dosya (file) adı verilen bilgi kümelerinde saklanır.Klasör (Folder) adı verilen dizinlerde saklanırlar.

Dosya Yap

ısı

Sistemde dosyalar ana klasörde, alt klasörlerde veya onlara ait di

ğer alt klasör yapılarında bulunmaktadır. Tüm bu yapıya

Dosya Yap

Bir bilgisayar sisteminde de

uygulama programlar

Dosyalar

Dosyalar

olu

uzant

anlayabiliriz.

ısı diyoruz.ğişik dosya türleri bulunabilir. Bunlar; başlangıç dosyaları, sistem dosyaları, program dosyaları,ını çalıştıran dosyalar, veri dosyaları ve kullanıcı dosyaları olarak sıralanabilir.ın bazı özellikleri bulunur. Örneğin her dosyanın bir adı, bir konumu, uzunluğu ve genellikle bir de uzantısı bulunur.ın uzantıları (extension), dosya isimlerinin sonuna eklenen bir nokta (.) işaretinden sonra gelir ve üç karakterdenşur. Bu uzantı dosyanın türü ve içeriği konusunda hem işletim sistemine, hem de kullanıcıya bilgi verir. Örneğin .exeılı bir dosyanın bir uygulamayı çalıştıran dosya olduğunu veya .bmp uzantılı dosyanın da resim dosyası olduğunu

Masaüstü

Masaüstü, programlar

ın çalıştırıldığı, kısa yolların, belgelerin ve diğer nesnelerin depolandığı yerdir.

Masaüstü,

İlk kurulumda ekranın sol kenarında beş sistem simgesi görülür. Bunlar; Bilgisayarım, Belgelerim, Ağ Bağlantılarım,

İ

olu

görev çubu

nternet Explorer ve Geri Dönüşüm Kutusudur. Bu nesneler genelde işletim sisteminizin kurulumu sırasında otomatik olarakşturulur. Ekranın altında görev çubuğu bulunmaktadır. Görev çubuğu üzerinde; başlat düğmesi, hızlı başlat araç çubuğu,ğu düğmeleri ve durum alanı yer almakladır.

Bilgisayar

Denetim Masas

simgeler bulunur.

Masaüstündeki

birçok uygulaman

farenin sa

ım simgesi tıklandığında sabit diskinizde bulunan sürücüler ve denetim masasının yer aldığı pencere açılır,ında sisteminizi özelleştirmenize veya yapılandırmanıza yardımcı olan iletişim kutularını ve klasörleri içerenBelgelerim simgesi, sistemdeki her kullanıcı için otomatik yaratılan özel bir klasörü göstermektedir. Bu klasör,ın belgeleri kaydetmek için kullanacağı varsayılan konum olarak tasarlanmıştır. Masaüstünde boş bir alandağ tuşunu tıkladığınızda, küçük bir menü açılacaktır Bu menünün elemanlarını kullanarak, masaüstünüzün farklı

görünmesini sa

birlikte inceleyelim.

tarihlerine göre s

ğlayabilir, ayarlarını değiştirebilir ve yeni nesneler oluşturabilirsiniz, Bu menüdeki önemli bazı seçenekleriSimgeleri Yerleştir seçeneği ile Masaüstünde bulunan nesneleri isimlerine, türlerine, boyutlarına veyaıralayabilirsiniz. Simgeleri Diz seçeneği, masaüstünde dağınık duran nesnelerin otomatik olarak sıralanmasını

sa

olu

ğlayacaktır. Yeni seçeneği masaüstüne yeni bir klasör veya kısayol açmanızı sağlar. Herhangi bir klasörü yenişturduğunuzda, işletim sistemi bunu "Yeni Klasör" olarak isimlendirir.

Özellikler seçene

penceresinde Arka Plan, Ekran Koruyucu, Görünüm, Web, Efektler ve Ayarlar seçenekleri bulunur.

Arka Plan

ği, Masaüstü ayarlarınızı değiştirmenize olanak tanır. Özellikleri seçtiğinizde ılan “Görüntü Özellikleri”seçeneği, Masaüstünün zeminini dilediğiniz şekilde görüntülemenizi sağlar.

Ekran Koruyucu

görüntülerin gösterilmesini ve böylece ekran

seçeneği, bilgisayarınızla uzun süre herhangi bir uygulama yapmadığınızda, ekranda değişik hareketliın durağan görüntülerden etkilenmesini önler.

Görünüm

seçeneği ile, Masaüstü zemin rengini, pencerelerin ve diğer nesnelerin renk ve görünümünü değiştirebilirsiniz.

Web

tan

seçeneği, etkin Masaüstünü farklı bir Web sayfası görüntüsü ya da resmini İnternet aracılığı ile değiştirmenize olanakır.

Efektler

olanaklar

640x480, 800x600 ya da 1024x768 piksel çözünürlük kullan

seçeneği, Masaüstünde bulunan simgelerin görünümünü değiştirir. Ayarlar seçeneği ise, değişik ekran çözünürlüğüı sunarak, masaüstü görünümünü değiştirmenizi sağlar. Çözünürlükte kullanılan birim pikseldir ve genel olarakımları yaygındır.

BA

ŞLAT MENÜSÜ

Ba

ula

Ba

istedi

şlat menüsü ile programlarınızın çoğuna, en son kullandığınız belgelerinize ve sıkça kullandığınız İnternet belgelerinizeşabilirsiniz. Bunun yanında, bilgisayarınızda herhangi bir belgeyi aramak, yardım konularına ulaşmak gibi seçenekler deşlat menüsünde bulunmaktadır. Başlat menusunun bir diğer özelliği, çıkış menüsü olmasıdır. Oturumu sonlandırmakğinizde Başlat menüsündeki Bilgisayarı Kapat seçeneğini kullanırsınız.

Ba

şlat menüsünü klavye kısayolu ile açmak için klavyeden Ctrl ve Esc tuş kombinasyonunu kullanabilirsiniz.

GÖREV ÇUBU

ĞU

Görev Çubu

ğu Düğmeleri

Ba

ile çal

bir belgeden di

şlattığınız her program ve açtığınız her klasör Görev çubuğunun orta bölümünde düğme olarak gözükür. Birden fazla belgeıştığınız durumda, açılan her belge için bir düğme göreceksiniz. Bu düğmelere tıklayarak bir programdan diğerine ya dağerine geçebilirsiniz.

Pencereler

pencereler programlar

ın içinde çalıştığı çerçevelerdir

Kenarl

pencerenin büyüklü

ıklar Kenarlıklar bir pencerenin çevresini belirleyen dört sınır çizgisidir. Farenin düğmesini tıklayıp basılı tutarak, çoğuğünü değiştirmek mümkündür.

Ba

ta

şlık Çubuğu Üst kenarlığın hemen altında pencerenin adının yer aldığı bölge başlık çubuğudur. Pencereyi başka bir yereşımak için başlık çubuğuna tıklayıp basılı tutarak hareket ettirebilirsiniz.

Menü Çubu

ğu

Menü çubu

ğu başlık çubuğunun hemen altında yer alır. Program komutlarının çoğuna erişim olanağı tanır.

Araç Çubu

ğu

Araç çubu

Bunlar

ğunda programın yaygın olarak kullandığı komutları fare tıklaması ile çalıştırmaya yönelik bir dizi düğme bulunur.ın çoğu Menü çubuğundaki komutların kısayolları olabilir.

Denetim Menüsü Kutusu

ili

Başlık çubuğunun sol üst köşesinde yer alır. Pencerenin boyutlandırılması ve konumlandırılmasınaşkin komutları içeren menüyü açar.

Kapat Dü

program

ğmesi Başlık çubuğunun sağ üst köşesinde yer alan [X] işaretli karedir. Belge ya da klasörü kapamak ya da birı sonlandırmak için bu işareti tıklamalısınız.

Herhangi bir program penceresini, klasör penceresini ya da ileti

şim kutusunu kapatmanın bir yolu da Alt+F4 tuş

kombinasyonunu kullanmakt

ır.

Pencereler Aras

ında Gezinmek

İş

pencere olarak adland

t

basmakt

letim sistemi aynı anda birden fazla pencereyi açıp çalışmanıza olanak tanır. Bu durumda en üstte duran pencere etkinırılır. Diğer pencerelere geçmek ya da etkin kılmak için istediğiniz pencerenin üzerinde bir yereıklamanız yeterlidir. Pencereler arasında gezinmenin bir diğer yolu da ALT tuşunu basılı tutarak sekme (tab) tuşunaır. Sekme tuşuna basmayı istediğiniz pencere etkin olana dek sürdürürsünüz.

Gezgin (Windows Gezgini)

Gezgin e Ba

diskteki gerekse a

Gezgin, bir pencere ortam

dosya yap

şlat – Programlar – Donatılar – Windows Gezgini kısayolundan ulaşabilirsiniz. Gezgin, bilgisayarda gerek sabitğdaki dosyalan, klasörleri ve programları incelemek, kullanmak ve değiştirmek için Gezginden yararlanırız.ında daha önce öğrenmiş olduğumuz dosya, sürücü ve klasör yapılarını, başka bir deyişle sistemdekiısını görüntülememize ve değişik işlemler yapabilmemize olanak tanır.

Klasör ve Dosya Gruplar

ını Taşımak veya Kopyalamak

Birden fazla klasörü veya dosyay

Bunlardan biri, istedi

veya dosyay

ı aynı anda başka bir yere taşımak veya kopyalamak için değişik işlemler yapabilirsiniz.ğiniz ilk klasör veya dosyayı fare ile bir kez tıklayarak seçtikten sonra, daha sonra istediğiniz her bir klasörı tıklamadan önce Ctrl tuşuna basmaktır, istediğiniz nesneleri seçtikten sonra herhangi birinin üzerinde sağ

t

ıklayarak sürükleyin ve istediğiniz klasörün üzerine bırakıp açılan menüden taşı yada kopyala komutunu verin.

Yeni Program Eklemek ve Kald

ırmak

Sisteme yeni bir program eklemek istedi

sistemde bulunan herhangi bir program

Bunun için Denetim Masas

ğimizde BaşlatAyarlarDenetim Masası menüsünden yararlanırız. Aynı şekilde,ı kaldırmak, değiştirmek veya onarmak istediğimizde yine bu menüyü kullanırız.ındaki Program Ekle/Kaldır seçeneğini kullanmanız gerekir.

Yazd

ırmak

İş

Yazd

Bir di

menüden Yazd

letim Sisteminde herhangi bir belgeyi yazdırmak için değişik yolları kullanabilirsiniz. Bunlardan ilki, bir programın içindekiır komutudur. Örneğin Kelime İşlemci programı içinde Dosya menüsünden Yazdır komutu ile belgenizi yazdırabilirsiniz.ğer yol, Masaüstündeki veya Gezgin penceresindeki herhangi bir belgenin üzerinde farenin sağ tuşuna tıklayıp, açılanır komutunu seçmektir.

Yaz

ı Tiplerini Yüklemek ve Kullanmak

İş

ekleyebilir, var olan yaz

program ve yaz

Sisteminizde bulunan yaz

letim Sistemini kurduğunuzda birçok yazı tipi sisteminize otomatik olarak yüklenecektir. Ayrıca, sisteminize yeni yazıtipleriı tiplerini silebilirsiniz. Sisteminizde bulunan yazıtiplerine ek olarak, sonradan yüklediğiniz birçokıcılar sayesinde sisteminize ek yazıtipleri de yüklenebilir.ıtiplerini görüntülemek için Denetim Masası menüsünü açmanız gerekir. Denetim Masası

menüsünde Yaz

ıtipleri seçeneğini tıkladığınızda, sisteminizde bulunan yazıtipleri ayrı bir pencere içinde görüntülenecektir.

İş

Gezgini penceresinde, yükleyece

bunlar

yüklemeyi otomatik olarak güncelle

Yaz

Yaz

letim sistemi, yeni yazıtiplerini kolayca ekleyip silebilmenize olanak tanır. Yeni bir yazıtipi yüklemenin kolay yolu, Windowsğiniz yazıtipi kaynağından (örneğin bir disket veya CD'den) istediğiniz yazıtiplerini seçerek,ı Yazıtipleri klasörüne taşımanızdır. Yazıtipleri Windows klasörünün altındaki fonts klasöründe depolanır. Windows buştirir ve böylece uygulamalarınız yeni yazıtiplerini tanır.ıtipi yüklemenin bir diğer yolu da, Denetim Masasından Yazıtipleri klasörünü açıp, buradaki Dosya menüsünden Yeniıtipi Ekle komutunu seçmektir.

TEMEL B

İLGİ TEKNOLOJİLERİ ÜNİTE 5 BÜRO YAZILIMLARINDA ORTAK ÖGELER

YAZILIM AÇMAK VE KAPATMAK

Herhangi bir yaz

menüsünden istenilen yaz

Herhangi bir büro yaz

dosyadan da ç

Herhangi bir yaz

• büro yaz

ılımı açmak için Başlat düğmesi tıklandıktan sonra ortaya çıkan Programlar seçeneğinin gösterdiği programılımın üzerine tıklamak yeterlidir.ılımı ıldığında hem program penceresi hem de dosya penceresi açılır. Ayrı ayrı kapatılabilecekleri gibi yalnızcaıkılabilir.ılımı ya da dosyayı kapatmak için;ılımı ıldığında ekranın sağ üst köşesinde alt alta 2 tane kapama düğmesi [X] vardır. Üstteki düğme programı

kapat

• Dosyay

ır. Alttaki düğme ise açık olan dosyayı kapatır.ı kapatmak için Dosya menüsünden kapat, programdan çıkmak için Dosya menüsünden çıkış seçilmelidir.

ORTAK ÖGELER

Ortak ö

yaz

ğeler: Dosya açmak, kapatmak, kopyalamak, yapıştırmak, son yapılanı geri almak, yazı tipini değiştirmek gibi hemen her büroılımında bulunan işlevler ve özelliklerdir.

Ş

imdi bu ortak öğeleri; menüler, araç çubukları, kısa yollar ve uygulamalar başlıkları altında inceleyeceğiz.

Menüler

Hemen her yaz

toplanm

ılımda komutlar Dosya, Düzen, Gölünüm, Ekle, Biçim, Araçlar, Pencere ve Yardım adlı menüler altındaışlardır.

Dosya menüsü Yeni – Aç

Kapat Kaydet Yeni Adla Kaydet Sayfa Yapısı Yazdır Çıkış

Düzen Menüsü Geri Al

Kes – Kopyala – Yapıştır Tümünü Seç Bul – Değiştir Git

Pano Uygulamas

dosyada üretilen bir unsurun ayn

ı dosya, klasör ya da dosya unsuru taşımada ve kopyalamada yararlanılan kullanışlı bir uygulamadır. Özellikle birı tür ya da farklı yazılımlarda üretilmiş dosyalara eklenmesinde büyük kolaylık sağlar.

Görünüm Menüsü Araç Çubuklar

Ekle Menüsü Resim, Nesne

Biçim Menüsü Karakter, Paragraf, Maddelendirme ve numaraland

Araçlar Menüsü Sözlük Denetimi

Pencere menüsü

ayarlamam

eri

ı Yakınlaştırırma, aynı anda açık olan farklı dosyalara kolay ulaşmamızı, dosya ya da program, pencerelerini istediğimiz gibiızı kolaylaştıran komutları içerir. Bu menünün bize sağladığı en önemli kolaylık aynı anda açık olan farklı dosyalara kolayşebilmektir. Örneğin, bir dosyadaki bir nesneyi bir diğerine kopyalamak ya da taşımak gibi işlemleri kolaylaştırır.

Yard

komutlar

ayr

ım menüsü, o an yaptığımız işe ya da genel olarak yazılımın kullanımına ilişkin destek bilgilere ulaşmamıza yardımcı olanı içerir. Bu menünün içeriğini ve yazılımları kullanırken nasıl yardım alabileceğimizi bu ünitenin ilerleyen bölümlerindeıntılı biçimde inceleyeceğiz.

Araç Çubuklar

ı

Standart Araç Çubu

Biçimlendirme Araç Çubu

ğuğu

Yüzer konum, araç çubuklar

olmay

ının ekranda menülerin hemen altında ya da yazılım penceresinin kenarlarında sabitlenmiş durumdaıp, pencere içinde istenilen yere taşınabilir konumda olmasıdır.

Çizim araç çubu

ğu

K

ısa Yollar

Uygulamalar

Yaz

Olu

için öncelikle onu seçmemiz gerekir. Seçme i

1. seçmek istedi

2. ya da hücreyi aktif hale getirdikten sonra

3. Shift tu

4. yön tu

ılımlarda, menüler, araç çubukları ve kısa yollar dışında da bazı ortak öğeler vardır.şturduğumuz dosyalardaki bir ya da birden fazla karakterde, metinde, hücrede, alanda, nesnede, çizimde, şekilde, resimde değişiklik yapabilmekşlemini klavye ve fare yardımıyla yapabiliriz. Klavye ile;ğimiz karakter serisinin başına imleci getiririzşunu basılı tutarakşları aracılığıyla istediğimiz kadar karakteri ya da hücreyi seçebiliriz.

Fare ile de benzer biçimde;

1. seçmek istedi

2. ya da hücreyi aktif hale getirdikten sonra

3. farenin sol tu

4. fareyi sa

istedi

anla

ğimiz karakter serisinin başına imleci getiririzşunu basılı tutarakğa sola, yukarı aşağı kaydırdığımızdağimiz kadar karakteri ya da hücreyi seçebiliriz. Bir karakter ya da hücrenin seçili olduğu dolgu renginin ve karakter renginin değişmesi ileşılabilir.

Benzer biçimde sunum ya da çizim programlar

ında seçilmek istenen birden fazla nesne kolaylıkla seçilebilir. Bunun için;

1. Olabildi

2. Sol tu

3. Bu s

4. Bu sanal dikdörtgen seçilmek istenen tüm nesneleri içine alacak biçimde büyütülür

5. Farenin sol tu

Bu kare ve çizgiler nesnelerin seçildi

üzerine t

Shift bas

ğince üstte bir noktaya imleç getirilirş basılı tutularak fare kaydırılırırada ortaya kesikli çizgilerden oluşan sanal bir dikdörtgen çıkarşu bırakıldığında nesnelerin kenarında küçük kareler ya da etrafında kesik çizgiler oluşurğini gösterir. Herhangi bir nesne üzerine bir kez tıklandığında da nesne seçilmiş olur. Ancak ikinci bir nesneıklandığında daha önce seçilen nesne seçili olma konumundan çıkar. Eğer iki ya da Saha fazla nesnenin aynı anda seçili olması isteniyorsaılı iken nesneler üzerine tıklanabilir. Böylece nesneler seçilebilir ya da seçili olma konumundan çıkarlar.

Özel Görünümlü Yaz

metinler eklemek için WordArt ad

seçene

Olu

komutundan Küçük Resim seçene

ılar (WordArt) eklemek de ortak uygulamalardan biridir. Herhangi bir yazılıma farklı renk ve boyut gibi özelliklere sahipı verilen bir yan uygulama programından yararlanılır. Bunun için; Ekle Menüsündeki Resim komutundan WordArtğine ya da Çizim Araç Çubuğu 'ndan WordArt düğmesine tıklanır.şturduğumuz dosyalara özel görünümlü yazıların yanı sıra hazır küçük resimler (cliparts) de ekleyebiliriz. Bunun için; Ekle Menüsündeki Resimğine ya da Çizim Araç Çubuğu'ndan Küçük Resim düğmesine tıklanır .

YARDIM ALMAK

Bazen hiç bilmedi

ihtiyaç duyabiliriz. Daha karma

Yard

Yard

1. Yard

2. Standart araç çubu

3. Klavyenin F1 tu

Yard

programlar

ÜN

Bilgisayarlarda mektup, rapor, ödev, günlük, makale k

İTE 6 KELİME İŞLEMCİLER ÖZETısaca her tür metni yaratmamıza yardımcı olan yazılımlara kelime işlemciler

ad

ı verilir.

Kelime i

kolayla

şlemciler, bilgisayar ortamında metin yaratma, düzeltme, biçimlendirme, saklama ve kağıt üzerine yazdırma işlemleriniştıran yazılımlardır.

Sayfa,

kelime işlemci programlarında metinlerin yazıldığı ve düzenlendiği alandır.

Paragraf

Bilgisayarlar en küçük birim olan

, Enter düğmesi tuşlandığında tamamlanan yazı bütünüdür.karakterleri tanır.

Karakter

, metni oluşturan harf, rakam, sembol ve boşluklardır.

kelime i

şlemci programlarının ortak özellikleri şunlardır:

Daha sonra kullanmak amacıyla belgeleri saklama

Metin ekleme ve silme

Arama ve değiştirme

Metni kopyalama ve başka yere aktarma

Kelime kaydırma

Karakter ve görünüm değiştirme

Sağa sola dayalı

Otomatik altbilgi, üstbilgi ve sayfalandırma

Başka bir kelime işlemcide hazırlanan metni eklemek

Kelimelerin yazılışını denetleme ve düzeltme

Grafik eklemeye izin verme

Posta ekleme

Klasör ve içindekiler sayfası oluşturma

Metni kağıda dökmeden önce ekranda izleme

Stil oluşturma

Anlat

az üç tane üstünlü

ılan özelliklerini de dikkate alarak, metin oluşturmak için kelime işlemci yazılımları kullanmanın daktilo kullanmaya göre enğünü sıralayınız.

1. Daktilo ka

2. Kelime i

3. Kelime i

ğıt üzerine yazar, bilgisayar bellekte saklar.şlemciler aynı metni yeniden yazmadan kolayca değişiklik yapmamızı sağlar.şlemciler grafik ve resim gibi farklı unsurları metin içine yerleştirmemize yardımcı olur.

Bu ünitede yaln

komutlar

Dosya menüsü

ızca Word’e özgü menü seçenekleri tanıtılmaktadır. Daha önce açıklanan Aç, Kapat, Kes, Kopyala, Yapıştır türüın açıklamalarına yer verilmemiştir. Word’e özgü menü ve düğmelerden de yalnızca en sık kullanılanlar tanıtılmıştır.içinde, diğer programlardan farklı olarak “Web Sayfası Olarak Kaydet” ve “Gönder” komutları dikkati çekmektedir.

Web Sayfas

olarak saklamam

göndermemizi sa

ı Olarak Kaydet komutu, yaratttığımız bir belgeyi bir kelime işlemci belge (doc) olarak değil de, bir Web sayfası (html)ızı sağlar. Gönder ise, yarattığımız belgeyi bir elektronik posta, bu tür bir postaya ek ya da fax olarak bir başkasınağlar.

Düzen menüsü

i

edilerek metnin eski durumuna dönmesini sa

içindeki komutların hemen hemen tamamını Büro Yazılımlarında Ortak Öğeler ünitesinde işlemiştik. O ünitedeşlenenler dışında “Temizle” komutu dikkati çekmektedir. Temizle komutu, seçili metinlere uygulanan tüm stil ya da biçimlerin iptalğlar.

Görünüm menüsü

içinde Araç Çubukları ve Yakınlaştır dışında dosyayı ekranda, normal, Web sayfası biçiminde, yazıcıdan çıkacağı

gibi ya da anahatlar biçimlerinde görünmesini sa

ğlayan komutlar yer alır.

Ekle menüsü

içinde ise “Sayfa Numarası”, “Dipnot” ve “Metin Kutusu” komutları dikkat çekmektedir. Her iki komut da aynı adları

ta

ise belgeye dipnot ve belge sonuna ekleyece

yazmam

Ancak

iniz me

şıyan iletişim kutuları açar. Sayfa Numarası iletişim kutusu belgeye sayfa numarası vermemize yardımcı olur. Dipnot iletişim kutusuğimiz sonnotları yerleştirmemize yardımcı olur. Metin Kutusu, aslında içine metinıza yardımcı olan bir çizim unsurudur. “Kelime işlemcide neden bir metin kutusuna ihtiyaçolsun ki?” diye düşünebilirsiniz.

Biçim

içerir.

seçene

“Büyü

Araçla

Ancak

yararla

kutusu

“Hece

belirle

Tablo

Bunlar

ekleme

tablo y

da tab

Bu me

“Kenar

bulunm

ğme

Bir me

Araçla

Belgen

zaman zaman

etinler ekleme

menüsü

Büro Yaz

eklerinin yan

, yazdılımlaı

k/Küçük Harf

ar menüsü

kelime i

an

undan istedi

leme”dir.

, söşlemcırız. Dil komğiHec

memize yard

ı

menüsü

r aras

emize yard

yaratabiliriz. E

lo içindeki sat

enülerin yan

elerin d

rl

maktad

, yazdında özeımı sışındaık”, “Tablo Eır.

etnin dilbilgisi

ar menüsü alt

ı

nize resim ekle

n, düz akarak

ek isteriz. Met

d

ar

s

De

zcük denetim

cileri kullanma

mutuna t

ığımız metninında Ortak Öıra metin düğiştir” ve “ıkladığ

miz dili seçere

celeme

komut

ı

d

ellikle “Ekle” v

c

Ekle seçene

t

s

Word progra

Ekle” ve “Sütu

mcı olan heceığımız metneı olan Tabloğiyırları, sütunlaıra Standart v

i kurallar

ına u

ndaki Dilbilgis

emek için Ekle

gelen metinle

tin kutusu bu

n çe

Ö

zenlemede s

şitli bölümğeler ünitesiı

Stil” komutlar

i yapmam

aya yeni ba

ızı sşla

ğ

ek metnimizi

tu, metni yaza

eleme ileti

e tablo ekleme

e “Sil” en s

Ekleme ileti

yle, ayr

ar

ve Biçimlendir

m

nlar” dü

ımızda ortayşimık kşiıca, yarı, hücreleri sına özgü bağmele

uygun yaz

ılıp y

si ve Yaz

ım ko

e Menüsünden

erin aras

konuda büyü

mlerine, parag

inde gördü

k yararland

ına, fağümığı

r

sa

ayanlar olarak

a ç

bu dilde yazab

rken, sat

m kutusunun o

emize ve bu ta

kullan

m kutusu görü

rat

silmeye yarar.

rme araç çubu

z

eri bulunmakt

ını da içermeğlayan Yazımıkan menüır sonılan seçeılmış bir tabı ğmeler b

yaz

ılmadığını

omutunu kulla

n Resim komu

arkl

k kolayl

ı biçim veık sağ

graflar

müz Karakter,

ına ve s

ı

ektedir.

m ve Dilbilgisi

k, bunlar aras

mız “Kenarlıkı

den

Dili Ayarl

biliriz. Dil kom

nlar

ortaya ç

ında kelimıkması

ablolar

eneklerdir.

ı düzenEk

ünür. Bu kutu

bloya sat

uklar

bulunmaktad

tad

ır, süında da Bırır. Benzer b

n denetlenme

an

ırız.

utunu veririz. E

özellikte, kola

lar.

ayfalar

ına değ

, Paragraf, Ma

klar ve Gölgele

komutunun y

nda en s

ık “D

la

mutuyla ortaya

melerin bölünm

n

nlememize ya

seçeneğiniı sağlar.

kle

u arac

ütun ya da hüc

Büro Yaz

r. Örne

biçimde Biçim

seçeneği veılığıyla isılımlarğin, Wo

esi için hangi

Ekledi

ğiniz me

ayca sayfada i

ğ

addelendirme

endirme”, “Sü

yan

il” ve “Sözcük

seçmemiz ger

a ç

mesine izin ve

rd

e sonras

stedi

cre ekleyebilir

r

ord program

mlendir araç çu

işik biçimler vı sıra birçoıkan menüdımcı olan koında Tğimiz sayında Ortak Öın

menüyü ve k

etni çift t

ıkladı

istedi

vermemizi sa

ğiniz yerğ

e ve Numarala

ütunlar”, “Sekm

k arac

k Say

rekir. Ortaya ç

deki di

erip vermeyec

omutlar

Tablo t

ı

riz.

ı çalıştırımı” komğer birı ve seıklandıda sütun ve sSil seçeneğ

Ö

nda Standart

ubu

ğeler ünitesinğunda ise

komutu kullan

ı

ğınızda resim

re yerle

ştirebi

ğ

and

meler”,

ran komutlar

layan seçeneırmaı

mutlar

ç

ındanıkan Dil iletiş

seçenek de

ce

eçenekleri içer

ğimizi

ğ

sat

ında, metneırdan oluşa

ğ

nde gördü

araç çubu

“Stil” alan

i ise bir tabloğümğunı

n

ırız?

araç çubu

ğu

lece

ğ

ekleri

içerir.

im

rir.

tablo

an bir

oyu, ya

müz

na

ılır.

İş

Bir kez girilmi

oldu

lem tablolarındaki hesaplamalar ve işlemler, formül ve fonksiyonlar aracığı ile yapılır.ş ve çeşitli hesaplamalar ya da işlemler yapılmış olan rakamların herhangi birinde değişiklikğunda, işlem tabloları tüm hesaplama ve işlemleri bu değişiklik doğrultusunda kendiliğinden

güncelle

ştirir. İşlem tablolarının kendiliğinden güncelleme özelliği, bize ‘eğer’ türü sorular sorma olanağı

verir. Ba

olmam

kar

etmemizede yard

şka bir değişle, geçmişte farklı davranılsaydı nasıl bir sonuçla karşılaşılabileceğine ilişkin bilgi sahibiızı – ne olurdu? sorusunu cevaplamamızı sağlar. Benzer biçimde vereceğimiz kararlara ya daşılaşabileceğimiz durumlara bağlı olarak ileride ne tür sonuçlarla karşılaşabileceğimizi tahminımcı olur.

İş

lem tablolarının genel özellikleri sayısal verileri;

Sunmak,

Yorumlamaya yardımcı olmak,

Karmaşık hesaplamalar ve işlemler yapmak,

Değişiklikleri kendiliğinden güncellemek ve

Biçiminde s

Excel de yeni açt

sayfalar

sayfas

say

harfinden ba

sütunun ismini gösterir. Çal

bulunur. Her sat

hücre denir. Hücreler ait olduklar

adland

16777216 adet hücre bulunur. Çal

gelir. Kullan

sayfa sekmesi ba

yeniden adland

‘eğer’ türü sorular sormaya olanak tanımakıralanabilir.ığımız veya üzerinde çalıştığımız belgeye çalışma kitabı denir. Çalışma kitabı çalışmaından oluşur. Excel de yeni bir belge yani çalışma kitabı açtığınızda otomatik olarak 3 adet çalışmaı oluşur. Çalışma sayfalarının sayısı ihtiyaca göre artırılıp azaltılabilir. Bir çalışma kitabındaki sayfaısının artırımı bilgisayarınızın kapasitesiyle (RAM miktarıyla) orantılıdır. Excel çalışma sayfasında Aşlayarak IV harfine kadar devam eden toplam 256 sütun bulunur. Her sütunun üstündeki harf oışma sayfası üzerinde 1 den başlayarak devam eden toplam 65536 adet satırırın başındaki rakam satır numarasını temsil eder. Satır ve sütunların kesişme noktalarınaı sütun harfi ile satır numarasının birleşiminden oluşan bir isimleırılırlar. Örneğin A1 gibi. Bir hücre içine en fazla 32767 karakter yazılabilir. Bir çalışma sayfasındaışma sayfalarının isimleri standart olarak sayfa1, sayfa2, sayfa3 şeklindeıma göre daha açıklayıcı olması için çalışma sayfalarının isimleri değiştirilebilir. İsmi değiştirilecekşlığına çift tıklanır ve isim düzenlenebilir hale gelir, ya da sayfa sekmesine sağ tıklanıpır seçilir.

İş

lem tablolarında hücrelere üç ayrı tipte veri girilebilir. Bunlar; değerler, etiketler ve formüllerdir.

De

Etiketler ise hücrelere girilen metinlerdir. Örne

tablonuzun bölümlerine verdi

Formüller = i

anlar (= ile ba

formülü yazd

için birçok fonksiyonu bünyesinde bar

hücrelerindeki verileri toplayal

için TOPLA fonksiyonunu kullan

i

yazar

Gördü

=(A3+A4+A5+A6+A7+A8)*5 formülü yerine =TOPLA(A3:A8)*5 yazabiliriz.

Excel de aritmetik i

i

bölme, en son toplama ve ç

yazsayd

Formülünüzde ko

hücresindeki de

yaz.

ğerler hücrelere girilen sayısal ifadelerdir, rakam, tarih, saat gibi.ğin, oluşturduğunuz tabloya verdiğiniz başlık ya dağiniz isimler ör. Aylar, dolar kuru, değişim oranı gibi isimler birer etikettir.şleci ile başlar, yani hücreye =A3+D2 ifadesini yazdığınızda Excel bunun bir formül olduğunuşladığı için) ve burada A3 hücresindeki veri ile D2 hücresindeki veriyi toplayarak sonucuığınız hücrede gösterir. Excel formülleri kısaltmak ve hesaplamaları daha kolay yapabilmemizındırır. Örneğin A3 hücresinden başlayarak A4,A5,A6,A7,A8,A9,A10ım, fonksiyon kullanarak bu toplama işlemini gerçekleştirirsek toplama işlemiırız yani =TOPLA(A3:A10) şeklinde yazarız, burada : (aralık belirleme başvuruşleci) hücre aralığını belirler. Örneğin A7 hücresini işleme dahil etmezsek o zaman formülü şu şekildeız =TOPLA(A3:A6;A8:A10) burada ; ayırma işlecini kullandığımıza dikkat edin.ğünüz gibi fonksiyonlar ve matematiksel işlemler bir arada kullanılabilir. Örneğinşlemlerde öncelik sırasına dikkat edilmelidir. Bu sıralama şöyledir. Parantez içindekişlemler önceliklidir. Önce parantez içindeki işlemler yapılır sonra varsa üs alma işlemleri, sonra çarpma veıkarma işlemleri yapılır. Ör. =5*4+2 işleminin sonucu 22 dir. Bu formülü şöyleık =5*(4+2) sonuç 30 olur. Parantez kullanımına dikkat edin.şul belirtebilirsiniz. Ör. =EĞER(B5>=50;”GEÇTİ”;”KALDI”) bu formülü şöyle okuruz. Eğer B5ğer 50 den büyük ya da eşitse fonksiyonu girdiğim hücreye GEÇTİ yaz, aksi takdirde KALDI

Excel Araç Çubuklar

ı ve düğmelerin işlevleri

Excel de i

Matematik ve Trigonometri,

Ba

şlem yapmak için 200 den fazla fonksiyon kullanılabilir. Bu fonksiyonlar Finansal, Tarih ve Saat,İstatistiksel, Arama ve Başvuru, Veritabanı, Metin, Mantıksal ile Bilgişlıkları altında toplanmıştır.

Finansal kategorisinde FA

yap

Tarih ve Saat kategorisinde, BUGÜN, HAFTANINGÜNÜ, TAR

ba

Matematik ve Trigonometri kategorisinde, TOPLA, ÇARPIM gibi temel matematik,

LOG, LN, ÜS gibi logaritma, P

gerekli;

İZ ORANI, AZALANBAKİYE, DEVRESEL ÖDEME gibi çeşitli mali işlemlerin kolayılmasını sağlayacak;İHSAYISI, SAAT gibi işlem tablomuzda zamanağlı çeşitli hesaplamaları kolaylaştıran;İ, SİN, COS gibi trigonometri işlemleri için

İ

DOT, E

Arama ve Ba

tablolar

Veritaban

Metin kategorisinde, METNEÇEV

yap

Mant

sa

Bilgi kategorisi, HÜCRE, ISHATA, NA gibi hesaplamalar öncesinde ya da sonunda hücrelerdeki verilere ili

bilgileri göstermede kullan

statistiksel kategorisinde, ORTALAMA ve VAR gibi basit istatistiksel hesaplamalardanİM, STHYX gibi karmaşık hesaplamalara kadar farklı istatistiksel işlemleri kolaylaştıran;şvuru kategorisinde, ADRES, ARA, DÜŞEYARA, İNDİS gibi çok sayıda veri içeren işlemında özel değerleri arama ve karşılaştırma işlemlerini basitleştiren;ı kategorisinde, DVAR, DSTDERP, DCOUNT gibi veritabanı işlemleri için gerekli;İR, LİRA, UZUNLUK gibi etiket türü verileri düzenleme, çevirme işlemlerinılmasını sağlayan;ıksal kategorisinde, EĞER, VE, YADA, DEGİL gibi işlem tablosunda belirli bir koşulun sağlanıpğlanmadığını denetlemeye yarayan;şkinılan fonksiyonları içerir.

İş

yap

leçler, bir formülün öğeleri üzerinde yapmak istediğiniz hesaplama türünü belirtir. Hesaplamalarınıldığı varsayılan bir sıra vardır ancak bu sırayı parantezleri kullanarak değiştirebilirsiniz.

Aritmetik i

şleçler

Toplama, ç

matematiksel i

ıkarma veya çarpma gibi temelşlemleri yapmak için; sayıları

birle

a

Aritmetik i

+ (art

– (eksi i

Olumsuzlama

3–1

–1

* (y

/ (ileri e

% (yüzde i

^ (

ştirmek ve sayısal sonuçlar üretmek için,şağıdaki aritmetik işleçleri kullanın.şleç Anlamı Örnekı işareti) Toplama 3+3şareti) Çıkarmaıldız işareti) Çarpma 3*3ğri çizgi) Bölme 3/3şareti) Yüzde % 20şapka işareti) Üs 3^2

Kar

şılaştırma işleçleri

A

şağıdaki işleçlerle iki değeri karşılaştırabilirsiniz.

İ

kar

(DO

Kar

= (e

> (büyüktür i

< (küçüktür i

>= (büyüktür veya e

i

Büyüktür veya

e

A1>=B1

<= (küçüktür veya e

i

Küçüktür veya

e

A1<=B1

<> (e

Metin birle

Bir ya da daha çok metin serisini bir araya getirerek veya birle

ve i

Metin i

& (ve imi) Bir sürekli metin de

Ba

Hesaplamalar için hücre aral

Ba

: (iki nokta üst

üste)

ki değer, bu işleçler kullanılarakşılaştırıldığında, sonuç mantıksal bir değerdirĞRU veya YANLIŞ).şılaştırma işleci Anlamı Örnekşit işareti) Eşittir A1=B1şareti) Büyüktür A1>B1şareti) Küçüktür A1 şittirşareti)şittirşittirşareti)şittirşit değildir işareti) Eşit değildir A1<>B1ştirme işleciştirerek tek bir metin parçası elde etmek içinşareti (&) kullanın.şleci Anlamı Örnekğeri vermek için, iki değeri bağlar veya art arda ekler("Kızıl"&"ırmak")şvuru işleçleriıklarını aşağıdaki işleçlerle birleştirin.şvuru işleci Anlamı Örnek

İ

üzere, bir ba

B5:B15

, (virgül) Birden çok ba

(bo

operatörü

B7:D7 C6:C8

İTE 8 ÖZET

Bilimsel ara

kadar önemli oldu

ştırmalar sonunda ortaya konan bulgular, iletilerin aktarılmasında görsellerin kullanılmasının neğunu işaret etmektedir. Görseller değişik iletileri aktarmakta kullandığımız, her türlü

çizim, grafik,

GÖRSEL OKURYAZARLIK

şekil, resim vb. araçlardır.

Görsellerin iletilerin aktar

referanslar yüklemesidir.

ılmasında oynadıkları en önemli rol, iletilere, fikirlere somut anlamlar,

Trafik i

üstlenmi

düzeyde okuryazar olman

Geçmi

Ancak günümüzde s

şaretleri, trafiğin düzenli ve sağlıklı akması konusunda günlük yaşamımızda önemli bir rolştir. Herhangi bir trafik işaretini görüp, doğru iletiyi algılayabilmeniz, görseller konusunda belirli birızı gerektirebilir.şte “okuryazarlık” terimi sadece okumayazma becerisi ile ilişkilendirilmekteydi.ıkça kullanılmaya başlanan kavramlardan biri de “görsel okuryazarlık” kavramıdır.

Görsel okuryazarl

ö

s

ık, görsel iletileri yaratma ve yorumlama sürecidir. Görselleri doğru okumak belirliğelerden etkilenmektedir. Bunlar; gelişlime ilişkin etkiler, kültürel etkiler ve görsel tercihler olarakınıflanabilir.

Ne amaçla olursa olsun, belirli bir kat

ılımcı grubuna yönelik yapılan bilgilendirme veya öğretme amaçlı

etkinli

görsel materyaller yaratmam

Sunum program

yaratman

esnek bir

ğe sunu diyoruz. Sunum programları, bu sunuları daha etkili, verimli ve çekici kılmak amacıylaıza olanak sağlayan programlardır.ı, tek bir sunu dosyası içinde slaytlar, konuşmacı notları, dinleyici notları ve anahatızı sağlayan bir yapıyı içerir. Bu yapı içinde metinler, grafikler, resimler ve diğer nesnelerle dahaşekilde çalışılabilir, belirli efektlerle donatılmış, etkili ve çekici sunumlar hazırlayabilirsiniz.

Sunum program

de

sunuyu aç seçenekleridir.

ını başlattığınızda Başlangıç iletişlim kutusu ekrana gelir. Bu iletişlim kutusunda sizeğişlik seçenekler verilmektedir. Bunlar; Akıllı içerik sihirbazı, Tasarım şablonu, Boş sunu ve var olan

Ba

1. Ak

olu

profesyonel bir sunuya dönü

şlangıç iletişlim kutusu.ıllı içerik sihirbazı size sununuzun başlığı ve bilgileri hakkında sorular sorarak, yeni bir sunuşturmanızı sağlar. Var olan seçenekler arasından bir sunu biçimi ve türü seçtiğinizde, içeriğiniziştürmenizi sağlayacak bir anahat sunar.

2. Tasar

bir sunuyu bu

ım şablonu önceden belirlenmiş slayt renkleri ve metin biçimleri olan bir şablon seçmenizi ve yenişablonun özelikleriyle oluşturmanızı sağlar.

3. Bo

seçenekler aras

ş sunu seçeneği, yeni bir boş sunu yaratır. Size verilen, önceden tasarlanmış ve farklı düzenlerde olanından birini seçerek sununuzu yaratmanızı sağlar.

4. Var olan sunuyu aç seçene

ği, daha önceden yaratılan veya üzerinde çalışan bir sunuyu açmanızı sağlar.

Sunu Penceresi

Sunu penceresi

metin, şekil, grafik, renk ve nesnelerin üzerine yerleştirildiği boş sunu slayt’ıdır.

Sunum program

içermektedir.

ve slayt gösterisi bölümüdür. Bu seçeneklere ekran

ı, sunuyu yaratmak, düzenlemek ve görüntülemek için beş görünüm seçeneğiBunlar; normal görünüm, slayt görünümü, anahat görünümü, slayt sıralayıcısı görünümüın sol alt bölümünden ulaşabilirsiniz.

Normal görünüm varsay

normal görünümde kar

olarak bahsedildi

ılan görünümdür. Başka bir deyişle, sunum programını başlattığınızda ilk ekranşınıza gelir. Ekrana gelen bu ilk slayttan daha önceki bölümlerde sunu penceresiğini hatırlayınız.

Normal görünüm;

bunlar

çal

yazd

sayfadaki notlar

anahat, slayt ve notlar bölümlerinden oluşur. Anahat bölümünde slayt ballıkları veın yanında slayt simgeleri yer alır. Slayt bölümü görselleri düzenleyeceğimiz, yani üzerindeışacağımız slaytı görüntüler. Notlar bölümü konuşmacı notlarının yazıldığı yerdir. Notlar bölümüneığınız notları elektronik sunum sırasında göremezsiniz. Ancak yaratılan sunuyu yazdırdığınızda, buı ilgili slaytın altında görmeniz mümkündür.

Slayt görünümü,

slayt bölümünü tüm ekranı kaplayacak şekilde görüntüler.

Anahat bölümü,

daha dar bir alanda gösterilir, sunum programının menüleri ve diğer araçlar ekrandadır.

Anahat görünümü,

yans

notlar ve slayt bölümlerini küçülterek, anahat bölümünü daha geniş şekilde ekranaıtır.

Slayt s

Tüm slaytlar yaratt

ıralayıcısı görünümü, yarattığınız sunudaki slaytların sırasını ve durumlarını düzenlemenizi sağlar.ığınız sırada, bir arada ekrana gelir. Bu görünümde slaytları düzenlemek, sırasını

de

ğiştirmek, silmek veya efekt eklemek mümkündür.

Slayt gösterisi görünümü,

biçimde izlemenizi sa

slaytlarınızı elektronik sunu sırasında veya yazdırdığınız durumda görüneceğiğlar. Görüntü tüm ekranı kaplar.

Anahat bölümü,

sunum programının menüleri ve diğer araçlar görünmez.

As

ıl Slayt

Baz

sunum program

ı metin veya nesnelerin yaratılan tüm slaytlarda standart olarak bulunmasını isteyebilirsiniz. Bunuındaki “Asıl” slayt özelliği ile gerçekleştirebiliriz.

Görünüm menüsüne t

metin, tarih, dipnot ve numara alanlar

metin alanlar

ıklayıp, oradan Asıl öğesini seçeriz. Ekrana gelen asıl slayt üzerinde hazır başlık,ı bulunmaktadır. Bu alanları kullanabileceğiniz gibi bunları silip kendiınızı da yaratabilirsiniz.

Metin alan

ına etki (efekt) eklemek

Bunun için önce etki ekleyece

Özel Animasyon seçene

efektler gibi seçenekler yer almaktad

ğin metin alanını seçmeniz gerekir. Daha sonra Slayt Gösterisi menüsündenğini tıklamalısınız. Açılan Özel Animasyon penceresinde, sıra ve zamanlama,ır.

Slaytlar

ı Silmek, Sırasını Değiştirmek

Herhangi bir nedenle haz

seçene

RES

İM VE ÇİZİM PROGRAMLARI ÜNİTE 9

Bilgisayarda yarat

ılan bir çizim ya da resmin gerçeğe yakın olması onun türü ile doğrudan ilgilidir.

Piksel tabanl

renk tonunu saklar. Bu renklerin bir araya gelmesiyle görsel olu

ı bir görsel de binlerce noktadan ya da pikselden oluşur. Her piksel hafızasında farklı birşur. Bu tür görsellere, piksel tabanlı

görsel ya da “bitmap” ad

Piksel tabanl

çok foto

da

ı verilir.ı görsellerin yaratıldığı yazılımlar, gerçeğe yakın görüntü sağlayabilirler. Bunun için dahağraf gibi resimlerin düzenlenmesinde kullanılırlar. Bu nedenle, genellikle resim programları yagörüntü düzenleyiciler (image editors) adını alırlar.

Resim programlar

ı,

bilgisayarlarda basit

yaz

şekiller çizmek ve özellikle fotoğraf gibi gerçek resimleri düzenlemek amacıyla kullanılanılımlardır.

Piksel tabanl

kullan

piyasada bu amaçla kullan

yayg

ı görsel yaratmaya ve düzenlemeye yarayan resim programları arasında en basitıma sahip olan Windows işletim sistemleri ile birlikte dağıtılan Microsoft Paint programıdır. Ancakılan çok sayıda gelişmiş resim programı bulunmaktadır. Bunlardan enın kullanılanlar arasında Adobe Photoshop ve Corel Photo sayılabilir.

Piksel tabanl

ı görsel dosyaları genellikle şu uzantıları alırlar: BMP, GIF,JPEG, JPG, PNG, PICT, PCX,TIFF, PSD.

Öte yandan,

araya gelmesiyle olu

ortaya ç

vektör tabanlı bir görsel ise çizgiler, daireler, dikdörtgenler gibi farklı şekillerin birşur. Bu şekiller de, ekrandaki noktaların çizgiler ve eğrilerle birleştirilmesiyleıkar. Vektör, başlangıç ve bitiş noktası belli, matematiksel nicelik gösteren yönlü doğru parçasıdır.

Bilgisayarda görüntüleri olu

çizim programlar

sa

programlar

olu

gerçek görüntüler üzerinde çal

yaratmaya yarayan çizim programlar

Macromedia FreeHand, AutoCAD programlar

Vektör tabanl

temel nedeni,

kaplamalar

fazla yer kaplamakta hem de boyutlar

da bozulmas

deyi

durum, resimdeki netli

çevre birimlerini kullanarak bilgisayara vektör tabanl

ile say

aktar

üretilmi

program

gerçekle

şturmak için farklı türde çizgilerden yararlandıkları için bu tür yazılımlaraı adı verilir. Vektör tabanlı çizim programları, gerçeğe yakın çizimler yaratmaya olanakğlamaktadır. Bu nedenle dergi, kitap ve broşürlerde yer alan görseller genellikle vektör tabanlı çizimı ile yaratılır. Benzer biçimde, mühendislik ve animasyon alanlarında üç boyutlu nesnelerşturmak için de çizim programları kullanılır. Ancak vektör tabanlı çizim programları fotoğraf gibiışmaya resim programları kadar uygun değildir. Vektör tabanlı görselı arasında en yaygın kullanılanları CorelDraw, Adobe Illustration,ıdır.ı görseller, piksel tabanlı görsellere göre daha fazla tercih edilmektedir. Bununvektör tabanlı görsellerin bilgisayarın belleği ile sabit diskte daha az yerı ve boyutlarıyla oynandığında bozulmamalarıdır. Piksel tabanlı görseller hem dahaı ile oynandığında özellikle büyütüldüklerinde görüntü kaybı yaı oluşabilmektedir. Resimler büyütüldüğünde, program kendiliğinden piksellerin diğer birşle resmi oluşturan renkli noktaların- çevresini benzer ya da aynı renkte noktalarla doldurur. Buğin bozulmasına yol açar. Ancak, herhangi bir çizimi ya da resmi tarayıcı gibiı bir görsel biçiminde aktaramayız. Çevre birimleriısallaştırdığımız görüntüler, piksel tabanlı görsel biçiminde saklanır. Bu şekilde bilgisayaraılmış piksel tabanlı bir görüntü, vektör tabanlı görsel biçimine dönüştürülebilir. Bu işlem için özelş dönüştürme yazılımlarına gereksinim vardır. Son yıllarda geliştirilen birçok çizim ve resimı bu tür dönüştürme olanaklarına sahiptir. Ancak, bu dönüştürme işlemi henüz tam anlamıylaştirilememekte ve sonuçta bazı görüntü kayıp ya da bozulmaları oluşabilmektedir.

Vektör tabanl

ı görsel dosyaları genellikle şu uzantılardan birini alır: AI, CDR, CGM, DXF, WMF

B

İLGİSAYARDA BASİT ÇİZİM YARATMA VE RESİM DÜZENLEME

basit bir çizim ya da resim yaratmak ya da düzenlemek isteyenler için de yaz

Bunlardan biri Windows i

resim program

Paint program

“Programlar” ve “Donat

program aç

ılımlar bulunmaktadır.şletim sistemi ile birlikte gelen Paint isimli yazılımdır. Aslında piksel tabanlı birı olan Paint, çeşitli çizimler yaratmaya da olanak tanımaktadır.ını açmak için, masaüstü penceresinde “Başlat” düğmesine tıklandıktan sonra sırasıylaılar” seçeneklerine tıklanır. Ortaya çıkan menüden “Paint” komutu seçilerekılır.

Resim menüsü,

uzatabilmemizi hem de derece derece e

hemen hepimiz görmü

Çevir

ya da renkli olu

de

Paint’e özgü bir menüdür. Menünün Döndür/Çevir seçeneği, çizimi yatay ve dikeyılı olarak döndürmemizi sağlar. Uzat/Eğ seçeneği ise çizimi yatay ve dikey uzantıda hemğebilmemize olanak verir. Fotoğrafların negatişerini hemenşüzdür. Halk dilinde arap olarak da adlandırılan bu görüntüyü Renkleri Tersseçeneği ile gerçekleştirebiliriz. Öznitelikler seçeneği bize çizimin ölçüsü, siyah beyazşuna ilişkin bilgi verir. Aynı zamanda bu bilgilere müdahale ederek çizimin yapısını dağiştirebiliriz. Resmi Temizle seçeneği ekrandaki çizimi ya da resmi silmemizi sağlar. Donuk Çiz

seçene

d

gerçekle

ği çizimi saydamlaştırma işlemi yapar. Bu menüdeki, Resmi Temizle ve Renkleri Ters Çevirışındaki tüm komutlar sözü edilen işlemleri kendileri ile aynı ismi taşıyan iletişim kutuları aracılığıylaştirmemizi sağlar.

PAINT PROGRAMI DÜ

ĞMELERİ

1. Serbest

2. Seç

3. Silgi

4. Renk Doldurma

5. Renk Seçme

6. Büyüteç

7. Kalem

8. F

9. Püskürtme

10. Metin

11. Çizgi

12. K

13. Dikdörtgen

14. Çokgen

15. Elips

16. Yuvarlat

Şekil Seçırçaıvrımılmış şeli dikdörtgen.

RES

İM VE ÇİZİM PROGRAMLARI ÜNİTE 9

Bilgisayarda yarat

ılan bir çizim ya da resmin gerçeğe yakın olması onun türü ile doğrudan ilgilidir.

Piksel tabanl

renk tonunu saklar. Bu renklerin bir araya gelmesiyle görsel olu

ı bir görsel de binlerce noktadan ya da pikselden oluşur. Her piksel hafızasında farklı birşur. Bu tür görsellere, piksel tabanlı

görsel ya da “bitmap” ad

Piksel tabanl

çok foto

da

ı verilir.ı görsellerin yaratıldığı yazılımlar, gerçeğe yakın görüntü sağlayabilirler. Bunun için dahağraf gibi resimlerin düzenlenmesinde kullanılırlar. Bu nedenle, genellikle resim programları yagörüntü düzenleyiciler (image editors) adını alırlar.

Resim programlar

ı,

bilgisayarlarda basit

yaz

şekiller çizmek ve özellikle fotoğraf gibi gerçek resimleri düzenlemek amacıyla kullanılanılımlardır.

Piksel tabanl

kullan

piyasada bu amaçla kullan

yayg

ı görsel yaratmaya ve düzenlemeye yarayan resim programları arasında en basitıma sahip olan Windows işletim sistemleri ile birlikte dağıtılan Microsoft Paint programıdır. Ancakılan çok sayıda gelişmiş resim programı bulunmaktadır. Bunlardan enın kullanılanlar arasında Adobe Photoshop ve Corel Photo sayılabilir.

Piksel tabanl

ı görsel dosyaları genellikle şu uzantıları alırlar: BMP, GIF,JPEG, JPG, PNG, PICT, PCX,TIFF, PSD.

Öte yandan,

araya gelmesiyle olu

ortaya ç

vektör tabanlı bir görsel ise çizgiler, daireler, dikdörtgenler gibi farklı şekillerin birşur. Bu şekiller de, ekrandaki noktaların çizgiler ve eğrilerle birleştirilmesiyleıkar. Vektör, başlangıç ve bitiş noktası belli, matematiksel nicelik gösteren yönlü doğru parçasıdır.

Bilgisayarda görüntüleri olu

çizim programlar

sa

programlar

olu

gerçek görüntüler üzerinde çal

yaratmaya yarayan çizim programlar

Macromedia FreeHand, AutoCAD programlar

Vektör tabanl

temel nedeni,

kaplamalar

fazla yer kaplamakta hem de boyutlar

da bozulmas

deyi

durum, resimdeki netli

çevre birimlerini kullanarak bilgisayara vektör tabanl

ile say

aktar

üretilmi

program

gerçekle

şturmak için farklı türde çizgilerden yararlandıkları için bu tür yazılımlaraı adı verilir. Vektör tabanlı çizim programları, gerçeğe yakın çizimler yaratmaya olanakğlamaktadır. Bu nedenle dergi, kitap ve broşürlerde yer alan görseller genellikle vektör tabanlı çizimı ile yaratılır. Benzer biçimde, mühendislik ve animasyon alanlarında üç boyutlu nesnelerşturmak için de çizim programları kullanılır. Ancak vektör tabanlı çizim programları fotoğraf gibiışmaya resim programları kadar uygun değildir. Vektör tabanlı görselı arasında en yaygın kullanılanları CorelDraw, Adobe Illustration,ıdır.ı görseller, piksel tabanlı görsellere göre daha fazla tercih edilmektedir. Bununvektör tabanlı görsellerin bilgisayarın belleği ile sabit diskte daha az yerı ve boyutlarıyla oynandığında bozulmamalarıdır. Piksel tabanlı görseller hem dahaı ile oynandığında özellikle büyütüldüklerinde görüntü kaybı yaı oluşabilmektedir. Resimler büyütüldüğünde, program kendiliğinden piksellerin diğer birşle resmi oluşturan renkli noktaların- çevresini benzer ya da aynı renkte noktalarla doldurur. Buğin bozulmasına yol açar. Ancak, herhangi bir çizimi ya da resmi tarayıcı gibiı bir görsel biçiminde aktaramayız. Çevre birimleriısallaştırdığımız görüntüler, piksel tabanlı görsel biçiminde saklanır. Bu şekilde bilgisayaraılmış piksel tabanlı bir görüntü, vektör tabanlı görsel biçimine dönüştürülebilir. Bu işlem için özelş dönüştürme yazılımlarına gereksinim vardır. Son yıllarda geliştirilen birçok çizim ve resimı bu tür dönüştürme olanaklarına sahiptir. Ancak, bu dönüştürme işlemi henüz tam anlamıylaştirilememekte ve sonuçta bazı görüntü kayıp ya da bozulmaları oluşabilmektedir.

Vektör tabanl

ı görsel dosyaları genellikle şu uzantılardan birini alır: AI, CDR, CGM, DXF, WMF

B

İLGİSAYARDA BASİT ÇİZİM YARATMA VE RESİM DÜZENLEME

basit bir çizim ya da resim yaratmak ya da düzenlemek isteyenler için de yaz

Bunlardan biri Windows i

resim program

Paint program

“Programlar” ve “Donat

program aç

ılımlar bulunmaktadır.şletim sistemi ile birlikte gelen Paint isimli yazılımdır. Aslında piksel tabanlı birı olan Paint, çeşitli çizimler yaratmaya da olanak tanımaktadır.ını açmak için, masaüstü penceresinde “Başlat” düğmesine tıklandıktan sonra sırasıylaılar” seçeneklerine tıklanır. Ortaya çıkan menüden “Paint” komutu seçilerekılır.

Resim menüsü,

uzatabilmemizi hem de derece derece e

hemen hepimiz görmü

Çevir

ya da renkli olu

de

Paint’e özgü bir menüdür. Menünün Döndür/Çevir seçeneği, çizimi yatay ve dikeyılı olarak döndürmemizi sağlar. Uzat/Eğ seçeneği ise çizimi yatay ve dikey uzantıda hemğebilmemize olanak verir. Fotoğrafların negatişerini hemenşüzdür. Halk dilinde arap olarak da adlandırılan bu görüntüyü Renkleri Tersseçeneği ile gerçekleştirebiliriz. Öznitelikler seçeneği bize çizimin ölçüsü, siyah beyazşuna ilişkin bilgi verir. Aynı zamanda bu bilgilere müdahale ederek çizimin yapısını dağiştirebiliriz. Resmi Temizle seçeneği ekrandaki çizimi ya da resmi silmemizi sağlar. Donuk Çiz

seçene

d

gerçekle

ği çizimi saydamlaştırma işlemi yapar. Bu menüdeki, Resmi Temizle ve Renkleri Ters Çevirışındaki tüm komutlar sözü edilen işlemleri kendileri ile aynı ismi taşıyan iletişim kutuları aracılığıylaştirmemizi sağlar.

PAINT PROGRAMI DÜ

ĞMELERİ

1. Serbest

2. Seç

3. Silgi

4. Renk Doldurma

5. Renk Seçme

6. Büyüteç

7. Kalem

8. F

9. Püskürtme

10. Metin

11. Çizgi

12. K

13. Dikdörtgen

14. Çokgen

15. Elips

16. Yuvarlat


TEMEL B

İLGİ TEKNOLOJİLERİ ÜNİTE 11 BİLGİSAYAR AĞLARI

Bilgisayar a

ğı nedir?

İ

ba

ki ya da daha fazla bilgisayarın birbirine bağlanması sonucu oluşan yapıya bilgisayar ağı denir. Bilgisayar ağı, birbirineğlı ve aralarında veri aktarımı yapabilen, donanım ve yazılım kaynaklarını paylaşabilen bilgisayarların oluşturduğu yapı

olarak ta tan

ımlanabilir.

Bilgisayar kaynaklar

ı teriminden ne anlıyorsunuz?

Bilgisayar

ın bilgi işlemedeki hızı (İşlemci hızı), disk kapasitesi, bağlı olan yazıcısı, tarayıcısı, birer bilgisayar kaynağıdır.

A

ğ kaynak sağlayıcısı nedir?

Yaz

ıcı, tarayıcı, yedekleme ünitesi (disk) gibi kaynakları kendi üzerinden ağ kullanıcılarının kullanımına açan cihaza ağ

kaynak sa

ğlayıcısı denir.

Bilgisayar a

ğlarına neden ihtiyaç duyulur?

Bilgisayar a

ğının kurulmasındaki temel neden bilgisayar kaynaklarının kullanıcılar tarafından paylaşılmasıdır.

Ki

şisel bilgisayarların gelişmesi “bilgisayar ağları”nın oluşturulmasında birtakım avantajlar sağlamıştır. Bunlar;

Fiyat performans oranının düşmesi: Kişisel bilgisayarların hızları ve kapasiteleri arttıkça büyük sistemlere göre,şük fiyata daha yüksek performans elde edilmektedir.

eklenen her yeni kullan

Performansın korunması: Kişisel bilgisayarlardan oluşan ağda her kullanıcı ağ üzerinden kaynakları kullanırken,ıcı, diğer bilgisayarlarda yapılan işlerin hızını etkilemez.

artt

Güvenilirliğin artması: Bilgisayar ağı kritik kaynakların paylaşımında seçenekler sunarak, kullanım güvenilirliğiniırır.

Kütüphane kataloglar

sunulabilir.

Eklenebilir kaynaklar: Bilgisayar ağları üzerinden ulaşılabilen kaynaklara yenileri rahatlıkla eklenebilir.ı, yazılımlar, yazılı dokümanlar, resimler, görüntüler, bilgisayar ağları üzerinden kullanıcılara

art

İşlem gücünün artırılabilmesi: Tek bir sistem yerine, çok sayıda bilgisayarın kullanılması, işlem performansınınırılmasını sağlar.

Bir bilgisayar a

ğı dört temel öğeden oluşur.

1.

2.

3.

kodlar

donan

4.

bilgisayar üzerinde de çal

Fiziksel İletim Ortamı (metal ”bakır” kablo , fiber optik kablo, hava)İletim Yöntemi (Seçilen iletim ortamına göre elektrik veya ışık sinyalleri ve radyo dalgaları olabilir.)Bilgisayarın iletim ortamına ulaşmasını sağlayan arayüz donanımı: Bilgisayardan gönderilen mesajlarının ya da komutların diğer bir bilgisayara iletilmesi bir çeşit dönüştürme işlemi ile gerçekleşir. Bu arayüzımı ile sağlanır.Ağ işletim sistemi: Bir iletim ortamı üzerinden bir bilgisayarın diğerine mesaj gönderebilmesi için, her ikiışan bir yazılıma gereksinim duyulur. Bu yazılıma ağ işletim sistemi adı verilir. Ağ

i

en son dü

donan

şletim sistemi bir programlar bütünü olarak, ağdaki bilgisayarların iletişimini sağlar . Ağ kurulumu sırasındaşünülecek etken işletim sistemidir. İşletim sistemi, fiziksel iletim ortamı, yöntemi ve arayüzımından bağımsız çalışır.

Fiziksel A

ğ İletim Ortamları ve Yöntemleri

A

ğlarda kullanılan iletim ortamları ya kabloludur ya da hava dır. Buna göre;

Bak

ır Kablolar da kurulan ağlarda iletişim mesafesi en fazla 100 metredir.

Fiber Optik Kablolar

K

görmesi engellenir. En önemli özelli

Dünyada bütün telefon ve ileti

deniz alt

bir ucundan diğer ucuna ışık iletebilen, insan saç telinden çok daha ince cam tellerdir.ırılgandırlar, bundan dolayı, demet haline getirilen birden çok cam tellerin çevresine, sert bir kılıf geçirilerek zararği uzun mesafeler arasında çok yüksek hızda iletişime olanak sağlamalarıdır.şim şebekelerinde fiber optik kablolar kullanılmaktadır. Kıtalar arası iletişim içinına fiber optik hatlar döşenmiştir.

Kablosuz

alg

yönteminin en büyük sorunu, gönderenle alan aras

ileti

A

İletişim konusunda iki teknolojinin ön plana çıktığı görülmektedir. Birincisi insan gözününılayamayacağı bir renk olan kızıl ötesi ışık kullanarak iletişim sinyalleri gönderen teknolojidir. Bu iletişimında fiziksel bir engel olduğunda iletişim kesilir. İkinci kablosuzşim şekli radyo dalgaları kullanan teknolojidir. Kablosuz iletişim hızları bakır ve fiber optik kabloya göreşüktür.ğ Arayüz Donanımı

Bir bilgisayardan di

de

ğerine gönderilen mesajları iletim ortamına aktaran ve iletim ortamından gelen sinyalleriğerlendirerek ağ işletim sisteminin anlayabileceği komutlar haline getiren donanım öğelerine ağ arayüz donanımı

denir. Bunlara

Bilgisayarlar telefon

ağ kartı (network kartı) adı da verilmektedir.şebekesi üzerinden de birbirleriyle haberleşebilirler. Böyle bir uygulamada, bilgisayar ve telefon

ş

ebekesi arasına takılan ve bilgisayarın telefon ağına girişini sağlayan cihaza modem adı verilir.

A

ğ İşletim sistemi

Bilgisayarlar

ın diğer bilgisayarlardaki kaynaklara ulaşımını sağlayan işletim sistemine ağ işletim sistemi denir. Ağ

i

ortam

kullan

girerek a

A

tutulur. Bu bilgisayarlara

çal

şletim sistemi, aynı fiziksel ortamda bulunan bilgisayarların gruplandırılması için kullanılır. Örneğin bir çalışmaında yer alan bilgisayarların bir bölümü muhasebe, diğerleri ise satış ağı olarak tanımlanabilir. Bu sayedeıcı adı ve şifresine göre ilgili birimlere giriş yapılabilir. Bir bilgisayar ağında kullanıcıların adlarını ve şifreleriniğ kaynaklarına ulaştıkları ve kullandıkları zaman aralığına oturum denir.ğa bağlı olan bilgisayarlar , kaynaklar, kullanıcıların isimleri ve şifreleri gibi bilgiler genellikle tek bir bilgisayardaağ alan sunucusu denir. Ağdaki bütün bilgisayarlar, ağ alan sunucusu bilgisayara bağlı olarakışırlar.

Dosya Sunucusu (file Server) nedir?

A

kapasiteleri geni

ğdaki kullanıcılara ihtiyaç duydukları kaynakları sağlamakla görevli, genellikle ağdaki bilgisayarlardan daha hızlı veş bilgisayarlardır.

Geni

ş Alan Ağı nedir?

Bir

şehirdeki, bir ülkedeki, bir kıtadaki bilgisayarların oluşturdukları ağa geniş alan ağı ismi verilir. Geniş alan ağları

birçok yerel a

ğın birleşiminden oluşur. Bir ağın diğerine fiziksel olarak bağlandığı noktalarda yönlendirici (router) adı

verilen cihazlar bulunur. Bunlar

ın görevi mesajların bir ağdan diğerine geçişini sağlamaktır.

İ

nternet nedir?

Dünya üzerine yay

ılmış milyonlarca bilgisayarın oluşturduğu en büyük geniş alan ağına İnternet adı verilir.

A

Ğ TÜRLERİ

Genel olarak a

1. Co

ğlar iki ölçüt kullanılarak sınıflandırılabilir.ğrafi Dağılıma Göre Bilgisayar Ağları

2. A

ğ Topolojisine (Bağlantı Şekline) Göre Bilgisayar Ağları

Co

ğrafi Dağılıma Göre Bilgisayar Ağları

a)

a

olarak kullan

b)

aras

yönlendirilerek gerçekle

Yerel alan a

topland

Yerel Alan Ağları: Bir oda, bina yada üniversite içerisindeki bilgisayarların birbirine bağlanmasıyla oluşanğlardır. Yerel alan ağlarında bağlantı ethernet kartı ile yada Andaç halka (token ring) şeklinde olabilir. Yaygınılan ethernet kartıyla bağlantı kurmaktır.Geniş Alan Ağları: Geniş bir coğrafi alana yayılmış birden çok yerel alan ağı içeren ağlardır. İki şehir ya da ülkeındaki bilgisayar ağları gibi. Geniş alan ağlarında iletiler alt ağlar arasında bir geçiş noktasından diğerineşir. Bu işlevi gerçekleştiren özel amaçlı bilgisayar sistemlerine yönlendirici (router) denir.ğlarının bağlantı noktaları, geniş alan ağlarında tek bir merkezde toplanır. Tüm bilgisayar iletişimininığı bu merkeze ağ omurgası denir.

A

ğ Topolojisi nedir?

Bilgisayarlar çok çe

geometrik

1. veri yolu,

2. Halka,

3. y

4. A

5. örgü topolojileri gibi isimler al

şitli şekillerde birbirine bağlanabilir. Bu bağlantı şekillerine ağ topolojisi denir. Benzediklerişekle göre,ıldız,ğaç,ırlar.

Veri Yolu Topolojisi:

omurga kullan

Veri Yolu ağlarında cihazları birbirine bağlamak için bütün bilgisayarlara uğrayan doğrusal birılır. Tek bir kablo bu ortak haberleşme ortamını sağlar. Ağın parçası olan cihazlar bu kabloya ağ bağlantı

kart

olabilmesi ve yakla

ı üzerinden bağlanırlar. Bu tekniğin en büyük sıkıntısı tek parça olarak kablonun uzunluğunun en fazla 100 metreşık 30 dan fazla bilgisayarın ağa bağlanması durumunda performansın hızla düşmesidir.

Halka Topolojisi:

en büyük sorun bilgisayarlardan birinde meydana gelebilecek bir aksakl

bu bağlantı şeklinde bütün bilgisayarlar kapalı bir halka üzerinde yer alır. Bu şekilde oluşturulan ağdaık tüm ağ yapısına yansır.

Y

ıldız Topolojisi: Bu bağlantı şeklinde bilgisayarlar bir bağlantı cihazı üzerinden birbirine bağlıdırlar. Bu cihazların ağ

göbe

ği (hub) ve ağ anahtarı (switch) olmak üzere iki türü bulunur. Ağ anahtarı (switch) kullanılan ağların performansı

daha yüksektir.

A

bulunan anahtar cihaz

ba

ğaç Topolojisi: Bu tür ağlar, birden fazla sayıda yıldız topolojide bulunan alt ağı tek bir ağ altında toplar. En üstteın altında başka anahtarlar bağlanarak alt ağlar birbirine bağlanır. Tüm ağ anahtarlarınınğlandığı en üstteki anahtara ağ omurga anahtarı denir.

Örgü Topolojisi:

cihaz vard

Bu ağ bağlantı şeklinde iletinin gönderileceği tek bir yol bulunmaz . Her cihazın bağlı olduğu birden fazlaır. Bu yüzden alternatif yol sayısı fazladır. Genellikle bu topoloji geniş alan ağlarında kullanılır.

Bilgisayar a

ğlarında hız.

Bilgisayar a

Bilgisyarlar elektriksel ya da

birle

Bilgisayar a

(Mbps) cinsinden ölçülür.
İTE 12 İNTERNET’İN ALTYAPISI

Üzerinde internet sitelerini bulunduran ve yay

ınlayan (hosting) bilgisayarlara internet sunucusu (web server) denir.

İ

nternet sitelerine Browser (internet tarayıcısı) dediğimiz programlarla erişir ve görüntüleriz.

Günümüzde popüler internet taray

ıcıları

Internet Explorer

Netscape Navigator

Google Crome

Mozilla FireFox

Opera

Safari

A

ğ Protokolleri

A

ğa bağlı bilgisayarların birbirleriyle haberleşmekte kullandıkları dillerdir.

İ

nternet’te kullanılan ortak dilin adı TCP/IP protokolüdür.

TCP/IP protokolü iki parçadan olu

şur.

TCP (Aktarım Kontrol Protokolü),

TCP Protokolü

IP (İnternet Protokolü)

Bir bilgisayardan di

i

ğerine gönderilecek iletiyi, ağ üzerinde gönderilebilecek uzunlukta küçük parametrelere bölmeşlevini gerçekleştirir.

IP:

İnternet Protokolü

Farkl

üzerinde farkl

olu

ı ağlardaki bilgisayarların gönderdikleri iletilerin yerlerine ulaşmalarını sağlar. IP protokolü, her bilgisayarın internetı bir adresi olmasını gerektirir. İnternet e bağlı her bilgisayar 193.140.21.128 gibi dört rakam grubundanşan IP adresine sahiptir. IP adresindeki rakamlar 0255 arasıdır.

IP Numaralar

ı ve Bilgisayar İsimleri

Her bilgisayara ip numaras

Anadolu Üniversitesi yerel a

Bilgisayar isimlerini ip numaralar

Server)

ı yanında ip numarası yerine geçebilen birde isim verilmesine gerek duyulmuştur. Örneğinğı üzerinde IP numarası 193.140.21.18 olan bilgisayarın ismi www.anadolu.edu.tr dir.ına ip numaralarını bilgisayar isimlerine çeviren bilgisayarlara DNS (Domain Namedenir.

Alan Adlar

ı

Birbirinden (.) i

Örne

anadolu, kurulu

edu, alan ad

tr, ülke kodudur.

şaretiyle ayrılmış üç ana parçadan oluşur.ğin Anadolu Üniversitesinin alan adı anadolu.edu.tr dir.şu tanımlayıcı kısaltmaı tipidir.

S

ık kullanılan alan adı tipleri

edu, eğitim kurumları

com, ticari kuruluşlar

net, internet ağı işleten kurumlar

org, kâr amacı olmayan kuruluşlar, vakıf gibi

gov, devlet kurumları

mil, askeri kurumlar ı tanımlar.

Ülke k

ısaltmaları İki harften oluşur. Bazı ülke kısaltmaları

tr, Türkiye

uk, İngiltere

de, Almanya

fr, Fransa

eu, Avrupa Birliği

İ

Çevirmeli Ba

üzerinden telefon numaras

nternet e bağlantı yöntemleriğlantı, günümüzde kullanılmamaktadır. Bu yöntemde eski tarzda 56K modemlerle bağlantı sağlanır, modemı çevirilerek yapılan bağlantı türüdür.

ADSL Ba

devre transmisyon teknolojisi olarak Internet kullan

ğlantısı (Asimetrik Sayısal Abone Hattı) sıradan telefon hatları üzerinden genişbant erişimi sağlayan bir bakırıcıları tarafından tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır.

İ

Bunlar ücret kar

Servis Sa

nternet e erişim için hizmet veren çeşitli şirketler bulunmaktadır. Bu şirketlere İnternet servis sağlayıcıları adı verilir.şılığı, kullanıcılara bağlanmaları için bir telefon numarası, kullanıcı adı ve şifre verir. Modem İnternetğlayıcıdan IP numarasını alır ve internet e bağlanır. IP numaraları her bağlantıda değişebilir.

Kiral

üzerinden ba

(fiber) ba

ık hatlar üzerinden bağlantı, genellikle büyük kuruluşların bağlantı yöntemidir. Örneğin üniversiteler kiralık hatlarğlantı sağlarlar. Kiralık hatlar bir yerel ağı internet bağlamak için kullanılır. ISS ve kurum arasındaki bir kabloğlantısıdır.

İ

nternet sunucuları

İ

nternet ortamında bilgilerin saklanarak sunulduğu bilgisayarlara sunucu denir. Bu sunucular;

Web sunucusu

www (world wide web) sunucusu

FTP (file transfer protokol) sunucusu

Proxy sunucuları

Güvenlik sunucuları

EPosta sunucusu

DNS sunucusu

Web sunucusu

server) denir.

Üzerinde internet sitelerini bulunduran ve yayınlayan (hosting) bilgisayarlara internet sunucusu (web

www sunucular

ı

(

İngilizce: World Wide Web, Türkçe Dünya Çapında Ağ, kısaca WWW veya web), örümcek ağları gibi birbiriyle bağlantılı

sayfalardan,

Web taray

Protocol) ad

Web taray

Kaynak Yeri URL (web adresi)

İnternet üzerinde çalışan ve "www" ile başlayan adreslerdeki sayfaların görüntülenmesini sağlayan servistir.ıcılarının ve sunucularının kendi aralarında iletişim için kullandıkları protokole HTTP (Hypertext Transaferı verilir. Bunun için Web Sunuculara genellikle HTTP Sunucusu da denir.ıcısında adres bölümüne yazılanlar, istenen sayfanın internet üzerindeki ismidir. Bu gösterim türüne Evrenseldenir.

Hiper Metin dosyas

animasyon, ses, müzik, renkli resimler gibi görsel unsurlar

Web sayfalar

ı: www sunucularında internet kullanıcılarının yararlanması için sunulan, metin dışındaı da içeren sayfalara “hiper metin” ya da “web sayfasıdenir.ı Microsoft Frontpage ve Macromedia (adobe) Dreamweaver yazılımlarıyla oluşturulabilir.

De

sunucusunda çal

Aktif sunucu sayfalar

ğişken içerikli web sayfaları: Seçilen ya da girilen değere göre web sayfalarının görüntüleri değişir. Webışan bu tür programlara “aktif sunucu sayfaları” denir.ı elektronik ticaretin (eticaret) anahtarıdır.

İ

nternet tarayıcısı üzerinde çalışabilen programlar yazmak için dhtml, java, asp, php, ajax programlama dilleri kullanılır.

FTP Sunucular

gerçekle

Örne

Her kullan

dosya dizin yap

sitesine dosya yüklemeleri için kullan

ı: FTP (file transfer Protokol) dosya transfer protokolü sayesinde bilgisayarlar arasında dosya transferişir.ğin Anadolu Üniversitesi FTP sunucusunun adresi ftp.anadolu.edu.tr dir.ıcının girmesine izin verildiği ftp sunucularına anonim ftp sunucuları denir. Anonim ftp sitesinde bululanısında pub dizini herkesin ulaşabildiği dosyaları içerir. Diğer bir dizin olan , incoming kullanıcıların ftpılır. Bu dizinin içeriği kullanıcılar tarafından görülmez ama program yüklenebilir.

Proxy sunucular

denetlemeleri yapar ve gerekirse ba

ı: Kuruluştaki tek bir internet hattından çok sayıda kullanıcının yararlanmasına olanak tanır. Gerekliğlantı kapasitesini herkese eşit paylaştırır. Proxy sunucuları;

Kullanılan web sayfalarının yedeklerini oluşturur, bu sayade daha sonra aynı sayfaya daha hızlı bağlantı

sa

ğlar.

Kullanıcıların hangi web sayfalarına bağlandıklarını takip edebilir.

İntenen web sayfalarına ulaşımı engelleyebilir.

Her kullanıcıya internet bağlantı kapasitesinin belirli bir oranı tahsis edilebilir.

Virus içeren program ve yazılımların internet ten indirilmesini engelleyebilir.

Güvenlik Sunucular

ı (Fire Wall – Ateş Duvarı)

Dünyada her y

görülebilmekte ticari s

Bu sorunlar

güvenlik duvar

ıl çok sayıda kişi, bilgisayarına yetkisiz şekilde erişen korsanlar tarafından zarar görmektedir. Kişisel bilgilerırlar deşifre olabilmektedir.ın hepsi bilgisayar ağları içinde geçerlidir. Bundan dolayı kuruluşlar kendi yerel ağları ve internet arasında birı oluştururlar. Ateş duvarı olarak da tanımlanan bu sistem güvenlik görevlisi gibi çalışan bir yazılımdır.

Eposta sunucusu:

eposta göndermeleri mümkündür.

İnternet içerisinde en yaygın kullanılan sunucudur. Bu sunucu sayesinde kullanıcıların birbirlerine

Eposta yaz

Geçerli bir adrese epostalar

Kullan

ılımları: Basit bir eposta sunucu yazılımı üç bölümden oluşur.ı göndermek üzere kabul eden SMTP protokolüıcıların hesaplarına gelen epostaları görmelerini, silmelerini ve saklamalarını sağlayan POP

Gönderildi

ği adresteki SMTP sunucusuna epostayı aktaran İLETİM MODÜLÜ.

Eposta arayüz programlar

ı

Outlook Express, Netscape Communicator örnek verilebilir. Ayr

de vard

ÜN

İTE

İ

bir ge

mümk

Metin

araya

dinlen

ntern

İ

sayfal

ntern

de

ğişk

İ

ntern

Küres

www,

kabul

Herha

içinde

İ

ntern

İ

görün

ntern

1.

Simge

İleri

Dosya

FTP, b

yaz

ılım

E 13

İNTERN

net, say

ni

kündür.

n, resim, graf

gelerek olu

ısı heş alan ağıdş

nebiliyor ise,

net sayfalar

ı s

ar sabit içeri

ken içeriklid

netin kullan

ı

Web üzerin

istediklerini

Elektronik p

Arkada

Bir ya da bir

Ba

Kendi bilgis

indirilmesin

Bankac

şlarınşka bilgisılık iş

yapabilirsin

İ

E

Ve yarat

nternet üzeğitiminizi tıcılı

el A

ğ Bağlan

, bir a

edilmi

angi bir organ

e yer alan ele

ğ ortamş stan

net Explorer

net Explorer w

ntüsü ve uygu

Simgesi,

2.İ

esi,

8.Geçmiş

a Transfer Pr

bir ba

mlar

şka bilgı kişilerin

ET’

İN KULLA

r geçen gün

d

fik, çizim, tab

ır. Farklı nite

ş

ya da görün

turduğu bilg

sabit içerikli

iklidir, yani z

ir. Girilen ö

ğ

c

ılara sundu

de bulunan

izi kendi bilg

posta ile bir v

n

rden fazla ki

ızla bilgisayş

ayarlarda ye

ayar

ne izin verebi

ınızda b

ş

iz.

erinde siz ke

tamamen Int

lemleri yapa

ı

ğınızı kullan

nt

ıları (World

m

ndartlardan o

nizasyon ya d

emanlar

web taray

ında bilgileın heıcı

ulamalar

leri Simgesi,

ı şu

ş

Simgesi, 9.E

rotokolü (ftp

gisayarda kul

n bilgisayarla

ANIMI

artan bilgisa

elikte kullan

ı

blo, say

gilere

ısal bçoklu o

ntü hareketli

i

ya da değiş

iyaretçi tara

ğ

u

renci numağu olanakla

metin ses ya

isayar

veya birden f

yar kullanara

ınızda

ş

er alan dosya

ulunan dosy

ilirsiniz.

abilir, isterse

ndi ürünlerin

ternet üzerin

arak ortaya ç

i ile sesli vey

d Wide Web

rin depolanm

olu

da birey tara

er biri birer "

şmuş bir sW

s

ı Windows

ş

ekildedir.

3.

Elektronik Po

Dur simge

p)

lan

ar

ayar

c

ilgi, ses, hare

ıcıların erına transfeın ve kullının bir aray

ortam (multi

ve sesli olara

ken içerikli

f

oından bir ve

ras

r

ına göre sşu şekilde

a da görüntü

saklayabilirs

fazla ki

k kar

ya görüntülü

a ya da progr

alar

eniz Internet

nizi pazarlaya

nden alabilirs

ç

şiye mşılıklı soı ya da pıkarabileceğ

b – WWW)

mas

sistemdir.

af

ı, biçimleından yarat

Web sayfas

ı

i

esi,

osta Simgesi,

ri

r edebilmele

lan

ya gelerek o

eketli görünt

şletim sistem4.Yenile Sşimine geneıcının bul

imedya)

ak izlenebiliy

olarak da s

eri giri

denınşi yokt

sayfa de

s

ğişmıralanabilir

özellikleri iç

siniz.

mesaj gönder

ohbet edebil

ü görü

ramlan kend

programlar

t üzerinde tic

abilir ve para

siniz.

şme orı b

ğ

endirilmesi, g

t

iniz başka kılan sayfalar

ı

mi içerisinde

Simgesi,

,

ellikle ücrets

eri için kullan

undu

lu

tü, animasyo

nilmektedir. Ö

yor ise bu ço

" dır. Web s5.An10.Yazdır Siğu, bilgşturduğu I

ı

ur.

mektedir.

r;

flandırılabiliAncak sın

çeren bilgiler

rebilirsiniz.

irsiniz.

rtam

i bilgisayar

ba

caret yapan

ı oluştuınşkaları ile pş

a kazanabilir

kullan

gösterilmesi

r

itesindeki ilk

e yer al

na Sayfa Sim

imgesi,

siz ya da çok

n

gilerin depola

nternet a

on, canl

Örne

klu ortam öz

ir. Tüm kulla

ım yollaın hepsine bır. Exp11.Taılan protokoğını görüğin bir m

nav sonuçlar

i bar

rabilirsiniz.

ındıran

ı

payla

za indirebilişabilir, y

ş

rsiniz.

ar

ve geri ça

birden

irketlerin sitı bulabilirsiğır"Web

k kar

plorer çal

gesi,

art

oldür.

and

nda her türlü

üntüler den b

metin ayn

zelli

n

şılaşılanıştır6.Aramışma Grupşük bir ücığı, paylaı ağini taşımıcıların ayn

r

ının izlendiğ

sayfalara gö

irsiniz.

ya da ba

telerinden al

iniz.

r

şkaılması için ev

b Sitesi"

sayfaya

adı v"an

r

ma Simgesi,

ıldığında ka7

plar

cret kar

ı Simgesişılığın

ş

bilgiyi bulm

bir kaç

nda sesli ola

maktad

ıldığı çok büının biır.

ı

anda izleye

ğ

i sayfa ise

z atabilir,

bilgisayarlar

l

ışveriş

vrensel olara

verilir. Web s

a sayfa"

r

denşımıza gelen

7.

.

nda sunulan

üyük

ak

ir

rak

ebildi

ra

ak

sitesi

nir.

n

anlar

Sık Kullanılaği

Telnet

Ba

bizim bilgisayar

dönü

Daha çok ba

şka bir bölgede bulunan bilgisayarı sanki oradaymış gibi kullanmayı sağlayan İnternet programıdır. Bunu sağlamak içinımızın işlem yapma kapasitesinin ortadan kaldırılması bir terminal durumuna dönüştürülmesi gerekir. Buşümü yapan, bilgisayarımızı sanal terminal durumuna getiren emülatör programlarıdır. Telnet de bunlardan biridir.şka şehir ya da ülkedeki kütüphane bilgisayarlarından faydalanmak için kullanılan bir programdır.

Arama motorlar

sitelerin adreslerini, hiper metin ba

ı aramak istenilen bilgilerin birkaç kelime ya da başlık ile yazıldığı takdirde, Internet üzerinde yer alanğlantısı olan site adresleri şeklinde çıkaran, listeleyen Internet sitesidir.

Arama Motorlar

ında Doğru Bilgiye Ulaşmak

Arama motorlar

alan sitelerin taranmas

grubudur.

ında, İnternette bilgi aranırken anahtar kelimelerden yararlanılır. Anahtar kelime; Internet üzerinde yerını sağlayarak, istenilen bilgiye ulaşmak için arama motorlarına girilen kelime ya da kelime

İ

nternet üzerinde arama yaparken, aradığımız bilgileri bulmamızda yardımcı olacak noktalar şunlardır.

Arama yaparken, ne arad

ığımızı iyi bilmemiz ve aradığımız kavramı tanımlayabiliyor olmamız gerekir.

Çok genel sözcüklerden kaçınmak gerekir.

Türkçe kelimelerin arama motorlar

benzerleri kullan

Arama motorlarının büyükküçük harflere karşı duyarlı olduğu bilinmelidir. İnternet dili İngilizce olduğundan,ında taratılması sırasında ç, ı, ü, ğ, ş, o gibi Türkçe karakterler yerineılmalıdır.

“Anadolu Üniversitesi" gibi..,

Bir kelime grubunun geçtiği bilgiye ulaşmak isteniyorsa bu grup ya tırnak arasında ya da tire arasında belirtilir.

Bir anahtar sözcüğün, mutlaka gelen belgenin içinde olması isteniyorsa, başına+, istenmiyorsa işareti konulur.

Sözcükleri tekil aratın

Bir sözcüğü aratıp da ilgili belgeleri bulamadığınızda, eş anlamlı sözcükleri deneyin.

Baz

ı arama motoru adresleri şunlardır

www.yahoo.com

www.google.com

www.arama.com

www.bing.com

www.infoseek.com

www.altavista.com

www.arabul.com

www.hotboat.com

İ

nternette Yanlış Bilgi Sorunu

Internet kullan

dikkat etmek gerekir;

ılarak kasıtlı ya da bilinçli olarak yanlış bilgiler yaymak isteyenler olabilir. Bunlara karşılık şu noktalara

Web sayfalarının bir yazan var mı? O kişiyle bağlantı kurmanın bir yolu var mı? Yazarlar hakkında kişi adları,

ş

irket ya da telefon numarası var mı?

bilgi var m

Web sayfası en son ne zaman güncellenmiştir. İlk ne zaman kurulmuştur? Bilginin kaynağı konusunda sayfada birı?

Bilgi diğer kaynaklarca da doğrulanıyor mu? Bilgiler belirli bir grup ya da görüşün bakış ısından mı veriliyor?

Konu anlatımında görülen eksik bilgiler ya da bölümler var mı?

Bilgileri değişik bakış ılarından bahsetmeden tek bir görüşün savunuculuğunu mu yapıyor?

Baz

rastlad

ı dikkat çeken ipuçları bu web sayfalarının güvenilirliğini ölçmemize yardımcı olabilir. Aşağıdaki durumlaraığınız zaman, bu web sayfasının ya da bilgi kaynağının güvenilir olmadığı sonucuna varabilirsiniz.

Ücret talebinde bulunulması, özellikle kredi kartı numarası istenmesi.

Web sayfasında bulunan çelişkiler, özellikle kendi içindeki ifadeler arasında çelişme.

Yazarın geçmişiyle, yazdığı arasında bir ilgi olmaması.

Duygusal mesajlar içermesi. Bir kişiyi övme, sempati yaratmaya çalışma.

anlat

Kişisel fikir belirten ifadeler. Örneğin, "sanırım", "duydum", "biliyorum“, "böyle olmalı", "yapabilecektir" gibiım tarzı.

Mantık oyunlarının olması konuyu çok fazla basitleştirme, basit dil oyunları, ifadelerden yorum çıkarma gibi.

Kişilerin konuşmalarından sadece bir cümleyi ele alıp bunun üzerinde yorum yapma.

Sonuç olarak bilginin do

do

"Bu mesajı tanıdıklarınıza da gönderin" türü ifadeler.ğruluğunu her zaman kullanıcı kendi mantığı ile değerlendirmelidir. İnternette okunan her şeyğru olmayabilir. Bilgiye, saygın kuruluşların web sayfalarından ulaşmaya çaba gösterilmelidir.

İ

Elektronik Posta (e

haberle

elektronik posta hesab

NTERNETİ ARACILIĞI İLE İLETİŞİM KURMAKposta, email), iki ya da daha fazla kullanıcının farklı anlarda birbiri ile bilgisayar ağı üzerindenşmesini sağlamaktır. Eposta hizmetini kullanmak isteyen bir kişinin öncelikle bir elektronik posta adresine veına sahip olması gerekir. Ayrıca eposta gönderilecek kişinin eposta adresini de bilmek gerekir.

Bir elektronik posta mesaj

ında üç temel unsur bulunur;

başlık

mesaj

İmza

Elektronik postan

ın başlığı, aşağıdaki bilgileri içerir:

Kime (Adresler) bölümüne, eposta gönderilecek ki

Konu bölümüne, Mesaj

Ekler: Bir çok e

gönderilmesini sa

şilerin adresleri yazılır.ın konusu yazılırposta programı, mesajla birlikte dosya, resim, ses, video küpleri gibi çoklu ortam öğelerininğlamaktadır.

Ayn

aras

ı eposta, birden fazla kişiye gönderilebilir. Bunun için gönderim adreslerinin yazıldığı bölümde adreslerına; işareti konulur.

Elektronik Posta Mimikleri:

Bunlardan baz

:

;

:

>:

:

Epostada duyguları belirtmek için genel kabul görmüş karakter dizileri kullanılabilir.ıları şu ifadelerdir;) Mutlu olmak) Alaycı şekilde gülümsemek( Üzgün olmak< Kızgın olmak0 Şaşırmak

İ

nternetin Sohbet Amaçlı Kullanımı

Her iki taraf

yazarak birbirlerine ilettikleri sisteme sohbet yaz

örnek MIRC ve ICQ verilebilir.

ında aynı anda bilgisayar başında bulunduğu ve konuşmak yerine uzak mesafelerde söylemek istedikleriniılımları denir, Bunlara IRC yazılımları denir. Sohbet amaçlı yazılımlara

Haber Gruplar

gönderdikleri mesajlar

haberle

ı: Ayrı bir Internet protokolü üzerinden çalışan ve ortak bir konu üzerinde haberleşmek isteyenlerinın saklanarak isteyenlerin bu adrese erişerek gelen mesajları okuması temeline dayananşme türüdür.

E

dayanan haberle

Liste: Belirli bir konu ile ilgili gelen tüm mesajların grup İçerisinde yer alan tüm katılımcılara dağıtılması temelineşme türüdür. Genel olarak iki şekilde uygulanır:

1.Da

haberle

ğıtım Listesi: Sadece liste sahibinin, üsteye üye olan tüm katılımcılara mesaj gönderebilmesi temeline dayananşme türüdür.

2.Tart

belirtmek isteyen her bir üyenin listeye mesaj göndererek listedeki herkese mesaj

ışma Listesi: Dağıtım üstesine benzer, bu listede de üye olmak gerekir. Ancak liste üyeleri de, düşünceleriniın ulaşmasını sağlama olanağı vardır.

ÜN

İTE

İ

bir ge

mümk

Metin

araya

dinlen

ntern

İ

sayfal

ntern

de

ğişk

İ

ntern

Küres

www,

kabul

Herha

içinde

İ

ntern

İ

görün

ntern

1.

Simge

İleri

Dosya

FTP, b

yaz

ılım

E 13

İNTERN

net, say

ni

kündür.

n, resim, graf

gelerek olu

ısı heş alan ağıdş

nebiliyor ise,

net sayfalar

ı s

ar sabit içeri

ken içeriklid

netin kullan

ı

Web üzerin

istediklerini

Elektronik p

Arkada

Bir ya da bir

Ba

Kendi bilgis

indirilmesin

Bankac

şlarınşka bilgisılık iş

yapabilirsin

İ

E

Ve yarat

nternet üzeğitiminizi tıcılı

el A

ğ Bağlan

, bir a

edilmi

angi bir organ

e yer alan ele

ğ ortamş stan

net Explorer

net Explorer w

ntüsü ve uygu

Simgesi,

2.İ

esi,

8.Geçmiş

a Transfer Pr

bir ba

mlar

şka bilgı kişilerin

ET’

İN KULLA

r geçen gün

d

fik, çizim, tab

ır. Farklı nite

ş

ya da görün

turduğu bilg

sabit içerikli

iklidir, yani z

ir. Girilen ö

ğ

c

ılara sundu

de bulunan

izi kendi bilg

posta ile bir v

n

rden fazla ki

ızla bilgisayş

ayarlarda ye

ayar

ne izin verebi

ınızda b

ş

iz.

erinde siz ke

tamamen Int

lemleri yapa

ı

ğınızı kullan

nt

ıları (World

m

ndartlardan o

nizasyon ya d

emanlar

web taray

ında bilgileın heıcı

ulamalar

leri Simgesi,

ı şu

ş

Simgesi, 9.E

rotokolü (ftp

gisayarda kul

n bilgisayarla

ANIMI

artan bilgisa

elikte kullan

ı

blo, say

gilere

ısal bçoklu o

ntü hareketli

i

ya da değiş

iyaretçi tara

ğ

u

renci numağu olanakla

metin ses ya

isayar

veya birden f

yar kullanara

ınızda

ş

er alan dosya

ulunan dosy

ilirsiniz.

abilir, isterse

ndi ürünlerin

ternet üzerin

arak ortaya ç

i ile sesli vey

d Wide Web

rin depolanm

olu

da birey tara

er biri birer "

şmuş bir sW

s

ı Windows

ş

ekildedir.

3.

Elektronik Po

Dur simge

p)

lan

ar

ayar

c

ilgi, ses, hare

ıcıların erına transfeın ve kullının bir aray

ortam (multi

ve sesli olara

ken içerikli

f

oından bir ve

ras

r

ına göre sşu şekilde

a da görüntü

saklayabilirs

fazla ki

k kar

ya görüntülü

a ya da progr

alar

eniz Internet

nizi pazarlaya

nden alabilirs

ç

şiye mşılıklı soı ya da pıkarabileceğ

b – WWW)

mas

sistemdir.

af

ı, biçimleından yarat

Web sayfas

ı

i

esi,

osta Simgesi,

ri

r edebilmele

lan

ya gelerek o

eketli görünt

şletim sistem4.Yenile Sşimine geneıcının bul

imedya)

ak izlenebiliy

olarak da s

eri giri

denınşi yokt

sayfa de

s

ğişmıralanabilir

özellikleri iç

siniz.

mesaj gönder

ohbet edebil

ü görü

ramlan kend

programlar

t üzerinde tic

abilir ve para

siniz.

şme orı b

ğ

endirilmesi, g

t

iniz başka kılan sayfalar

ı

mi içerisinde

Simgesi,

,

ellikle ücrets

eri için kullan

undu

lu

tü, animasyo

nilmektedir. Ö

yor ise bu ço

" dır. Web s5.An10.Yazdır Siğu, bilgşturduğu I

ı

ur.

mektedir.

r;

flandırılabiliAncak sın

çeren bilgiler

rebilirsiniz.

irsiniz.

rtam

i bilgisayar

ba

caret yapan

ı oluştuınşkaları ile pş

a kazanabilir

kullan

gösterilmesi

r

itesindeki ilk

e yer al

na Sayfa Sim

imgesi,

siz ya da çok

n

gilerin depola

nternet a

on, canl

Örne

klu ortam öz

ir. Tüm kulla

ım yollaın hepsine bır. Exp11.Taılan protokoğını görüğin bir m

nav sonuçlar

i bar

rabilirsiniz.

ındıran

ı

payla

za indirebilişabilir, y

ş

rsiniz.

ar

ve geri ça

birden

irketlerin sitı bulabilirsiğır"Web

k kar

plorer çal

gesi,

art

oldür.

and

nda her türlü

üntüler den b

metin ayn

zelli

n

şılaşılanıştır6.Aramışma Grupşük bir ücığı, paylaı ağini taşımıcıların ayn

r

ının izlendiğ

sayfalara gö

irsiniz.

ya da ba

telerinden al

iniz.

r

şkaılması için ev

b Sitesi"

sayfaya

adı v"an

r

ma Simgesi,

ıldığında ka7

plar

cret kar

ı Simgesişılığın

ş

bilgiyi bulm

bir kaç

nda sesli ola

maktad

ıldığı çok büının biır.

ı

anda izleye

ğ

i sayfa ise

z atabilir,

bilgisayarlar

l

ışveriş

vrensel olara

verilir. Web s

a sayfa"

r

denşımıza gelen

7.

.

nda sunulan

üyük

ak

ir

rak

ebildi

ra

ak

sitesi

nir.

n

anlar

Sık Kullanılaği

Telnet

Ba

bizim bilgisayar

dönü

Daha çok ba

şka bir bölgede bulunan bilgisayarı sanki oradaymış gibi kullanmayı sağlayan İnternet programıdır. Bunu sağlamak içinımızın işlem yapma kapasitesinin ortadan kaldırılması bir terminal durumuna dönüştürülmesi gerekir. Buşümü yapan, bilgisayarımızı sanal terminal durumuna getiren emülatör programlarıdır. Telnet de bunlardan biridir.şka şehir ya da ülkedeki kütüphane bilgisayarlarından faydalanmak için kullanılan bir programdır.

Arama motorlar

sitelerin adreslerini, hiper metin ba

ı aramak istenilen bilgilerin birkaç kelime ya da başlık ile yazıldığı takdirde, Internet üzerinde yer alanğlantısı olan site adresleri şeklinde çıkaran, listeleyen Internet sitesidir.

Arama Motorlar

ında Doğru Bilgiye Ulaşmak

Arama motorlar

alan sitelerin taranmas

grubudur.

ında, İnternette bilgi aranırken anahtar kelimelerden yararlanılır. Anahtar kelime; Internet üzerinde yerını sağlayarak, istenilen bilgiye ulaşmak için arama motorlarına girilen kelime ya da kelime

İ

nternet üzerinde arama yaparken, aradığımız bilgileri bulmamızda yardımcı olacak noktalar şunlardır.

Arama yaparken, ne arad

ığımızı iyi bilmemiz ve aradığımız kavramı tanımlayabiliyor olmamız gerekir.

Çok genel sözcüklerden kaçınmak gerekir.

Türkçe kelimelerin arama motorlar

benzerleri kullan

Arama motorlarının büyükküçük harflere karşı duyarlı olduğu bilinmelidir. İnternet dili İngilizce olduğundan,ında taratılması sırasında ç, ı, ü, ğ, ş, o gibi Türkçe karakterler yerineılmalıdır.

“Anadolu Üniversitesi" gibi..,

Bir kelime grubunun geçtiği bilgiye ulaşmak isteniyorsa bu grup ya tırnak arasında ya da tire arasında belirtilir.

Bir anahtar sözcüğün, mutlaka gelen belgenin içinde olması isteniyorsa, başına+, istenmiyorsa işareti konulur.

Sözcükleri tekil aratın

Bir sözcüğü aratıp da ilgili belgeleri bulamadığınızda, eş anlamlı sözcükleri deneyin.

Baz

ı arama motoru adresleri şunlardır

www.yahoo.com

www.google.com

www.arama.com

www.bing.com

www.infoseek.com

www.altavista.com

www.arabul.com

www.hotboat.com

İ

nternette Yanlış Bilgi Sorunu

Internet kullan

dikkat etmek gerekir;

ılarak kasıtlı ya da bilinçli olarak yanlış bilgiler yaymak isteyenler olabilir. Bunlara karşılık şu noktalara

Web sayfalarının bir yazan var mı? O kişiyle bağlantı kurmanın bir yolu var mı? Yazarlar hakkında kişi adları,

ş

irket ya da telefon numarası var mı?

bilgi var m

Web sayfası en son ne zaman güncellenmiştir. İlk ne zaman kurulmuştur? Bilginin kaynağı konusunda sayfada birı?

Bilgi diğer kaynaklarca da doğrulanıyor mu? Bilgiler belirli bir grup ya da görüşün bakış ısından mı veriliyor?

Konu anlatımında görülen eksik bilgiler ya da bölümler var mı?

Bilgileri değişik bakış ılarından bahsetmeden tek bir görüşün savunuculuğunu mu yapıyor?

Baz

rastlad

ı dikkat çeken ipuçları bu web sayfalarının güvenilirliğini ölçmemize yardımcı olabilir. Aşağıdaki durumlaraığınız zaman, bu web sayfasının ya da bilgi kaynağının güvenilir olmadığı sonucuna varabilirsiniz.

Ücret talebinde bulunulması, özellikle kredi kartı numarası istenmesi.

Web sayfasında bulunan çelişkiler, özellikle kendi içindeki ifadeler arasında çelişme.

Yazarın geçmişiyle, yazdığı arasında bir ilgi olmaması.

Duygusal mesajlar içermesi. Bir kişiyi övme, sempati yaratmaya çalışma.

anlat

Kişisel fikir belirten ifadeler. Örneğin, "sanırım", "duydum", "biliyorum“, "böyle olmalı", "yapabilecektir" gibiım tarzı.

Mantık oyunlarının olması konuyu çok fazla basitleştirme, basit dil oyunları, ifadelerden yorum çıkarma gibi.

Kişilerin konuşmalarından sadece bir cümleyi ele alıp bunun üzerinde yorum yapma.

Sonuç olarak bilginin do

do

"Bu mesajı tanıdıklarınıza da gönderin" türü ifadeler.ğruluğunu her zaman kullanıcı kendi mantığı ile değerlendirmelidir. İnternette okunan her şeyğru olmayabilir. Bilgiye, saygın kuruluşların web sayfalarından ulaşmaya çaba gösterilmelidir.

İ

Elektronik Posta (e

haberle

elektronik posta hesab

NTERNETİ ARACILIĞI İLE İLETİŞİM KURMAKposta, email), iki ya da daha fazla kullanıcının farklı anlarda birbiri ile bilgisayar ağı üzerindenşmesini sağlamaktır. Eposta hizmetini kullanmak isteyen bir kişinin öncelikle bir elektronik posta adresine veına sahip olması gerekir. Ayrıca eposta gönderilecek kişinin eposta adresini de bilmek gerekir.

Bir elektronik posta mesaj

ında üç temel unsur bulunur;

başlık

mesaj

İmza

Elektronik postan

ın başlığı, aşağıdaki bilgileri içerir:

Kime (Adresler) bölümüne, eposta gönderilecek ki

Konu bölümüne, Mesaj

Ekler: Bir çok e

gönderilmesini sa

şilerin adresleri yazılır.ın konusu yazılırposta programı, mesajla birlikte dosya, resim, ses, video küpleri gibi çoklu ortam öğelerininğlamaktadır.

Ayn

aras

ı eposta, birden fazla kişiye gönderilebilir. Bunun için gönderim adreslerinin yazıldığı bölümde adreslerına; işareti konulur.

Elektronik Posta Mimikleri:

Bunlardan baz

:

;

:

>:

:

Epostada duyguları belirtmek için genel kabul görmüş karakter dizileri kullanılabilir.ıları şu ifadelerdir;) Mutlu olmak) Alaycı şekilde gülümsemek( Üzgün olmak< Kızgın olmak0 Şaşırmak

İ

nternetin Sohbet Amaçlı Kullanımı

Her iki taraf

yazarak birbirlerine ilettikleri sisteme sohbet yaz

örnek MIRC ve ICQ verilebilir.

ında aynı anda bilgisayar başında bulunduğu ve konuşmak yerine uzak mesafelerde söylemek istedikleriniılımları denir, Bunlara IRC yazılımları denir. Sohbet amaçlı yazılımlara

Haber Gruplar

gönderdikleri mesajlar

haberle

ı: Ayrı bir Internet protokolü üzerinden çalışan ve ortak bir konu üzerinde haberleşmek isteyenlerinın saklanarak isteyenlerin bu adrese erişerek gelen mesajları okuması temeline dayananşme türüdür.

E

dayanan haberle

Liste: Belirli bir konu ile ilgili gelen tüm mesajların grup İçerisinde yer alan tüm katılımcılara dağıtılması temelineşme türüdür. Genel olarak iki şekilde uygulanır:

1.Da

haberle

ğıtım Listesi: Sadece liste sahibinin, üsteye üye olan tüm katılımcılara mesaj gönderebilmesi temeline dayananşme türüdür.

2.Tart

belirtmek isteyen her bir üyenin listeye mesaj göndererek listedeki herkese mesaj

ışma Listesi: Dağıtım üstesine benzer, bu listede de üye olmak gerekir. Ancak liste üyeleri de, düşünceleriniın ulaşmasını sağlama olanağı vardır.
ıca web posta denilen internet sayfası şeklinde arayüzlerır. mail.anadolu.edu.tr gibi.

ÜN

ğlarında hız, bilginin ne kadar çabuk bir yerden diğerine aktarılmasıyla ilgilidir.ışık olarak gelen sinyalleri 0 ve 1 lere çevirirler. Bunlardan her birine “bit” adı verilir. 8 bitşerek 1 byte ı oluşturur.ğının hızı 1 sn de bir yerden diğerine aktarılan bit sayısı (BPS) ile ölçülür. Ağ hızları genellikle Megabit/Saniye
Şekil Seçırçaıvrımılmış şeli dikdörtgen.
ırladığınız slaytlardan birini silmek istediğinizde, Düzen menüsünden Slayt Silğini kullanmalısınız.

SUNUM PROGRAMLARI ÜN

ki başvuru arasındaki bütün hücrelere, bu iki başvuruyu da içermekşvuru veren aralık operatörüşvuruyu bir başvuruda birleştiren birleşim operatörü TOPLA(B5:B15;D5:D15)şluk) Her iki başvuru için ortak olan hücreler için başvuru oluşturan kesişim
ğimiz bir yazılım kullanmak zorunda kalabiliriz. Bazen de sü¬rekli kullanmamıza rağmen, yazılımın bilmediğimiz bir özelliğineşık bir işlemi gerçekleştirmeyi öğrenmek isteyebiliriz.ım, genellikle yazılımların içine yerleştirilmiş özel bir programdır. İstendi¬ğinde bu program yazılımın içinde ayrı bir pencere olarak açılır.ım penceresini açmak için izleyebileceğimiz üç yol vardır:ım menüsünden Yardım seçeneğini seçmekğunun en sonunda yer alan Yardım düğmesini tıklamakşuna basmakım penceresinin yanı sıra bazı yazılımlarda daha kullanıcı dostu yardım uygulamalarına da yer verilmektedir. Örneği Microsoft Ofisında Ofis Yardımcısı adı verilen bir canlandırma öğesine yer verilmektedir.  
ıcılar, çizim ve fotoğrafların sayısallaştırılarak bilgisayar ortamına aktarılmasını sağlar.  
ı Toplayıcı – Tarım Sanayi  Bilgi 
 
 
  Bugün 4 ziyaretçi (6 klik) kişi burdaydı!  
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol